Yeni yıl kutlamaları Yuanxiao Bayramı ile bitecek

Çinliler, geleneksel Horoz Yılı'nı coşkuyla kutluyor, birkaç gün sonra, 11 Şubat günü bir başka geleneksel bayram olan Yuanxiao Bayramı da kutlanacak.

Bu bayramın kutlanması, aynı zamanda yeni yıl kutlamalarının sona ermesi ve insanların iş başına veya okula dönmesi anlamına geliyor.

Bu nedenle Yuanxiao Bayramı, bayram neşesini kaybetmek istemeyen Çinliler için son bir eğlence fırsatı; bu bayramı kutlamak için de renkli etkinlikler yapılacak.

Geleneksel Yuanxiao Bayramı'nın kutlandığı Ay Takvimi'ne göre birinci ayın 15. günü, tüm Bahar Bayramı'nın son günüdür.

Yuanxiao Bayramı'na Yuanxi, Yuanye ve Shangyuan Bayramı da denilir. Yuanxiao Bayramı akşamı, Ay Takvimi'ne göre yeni yılın ilk dolunay akşamıdır. O akşam, Çin'de halk arasında renkli fenerler asma geleneği vardır. Bu nedenle Yuanxiao Bayramı, "Fener Bayramı" olarak da adlandırılır.

Fenerleri seyretmek ve Yuanxiao yemek, Yuanxiao Bayramı'nda yapılması gereken en önemli iki adettir.

Peki, Yuanxiao Bayramı'nda niçin fener asılır?

Geleneksel anlatıya göre, M.Ö 180 yılında Çin'in Batı Han Hanedanı İmparatoru Han Wendi yılın ilk ayının 15. gününde tahta çıkmış. İmparator Han Wendi bunu kutlamak için ilk ayın 15. gününü Fener Bayramı olarak ilan etmiş. İmparator her yıl birinci ayın 15. günü akşam saraydan çıkarak halkla beraber eğlenirmiş, her cadde ve sokakta da halkın seyretmesi için rengarenk fenerler asılırmış.

M.Ö 104 yılına girildiğinde Yuanxiao Bayramı, resmen devletin önemli bayramı olarak ilan edildi. Bu karar sayesinde Yuanxiao Bayramı'nı kutlama boyutu genişletildi.

Belirlenen kurallara göre, umumi alanlar ve aile mekanlarına fenerler asılmalı, her yer rengârenk kurdelelerle süslenmeli, özellikle işlek caddelerde ve kültür merkezlerinde görkemli fener festivalleri ve fener sergileri düzenlenmeli.

Bu dönemde yediden yetmişe kadın erkek demeden herkes geceleri rengârenk fenerleri seyreder, fenerler üzerindeki bilmeceleri çözer ve ejderha fenerlerini oynatır. Bu kutlama etkinlikleri kuşaktan kuşağa devam ettirilerek gelenek haline gelir.

Tarihi kayıtlara göre M.S 713 yılında zamanının Tang Hanedanı, başkent Chang'an'da dev bir "fener dağı" yaptırdı. Yüksekliği 7 metre olan bu "fener dağı"nda 50 binden fazla renkli fener vardı.

Yuanxiao Bayramı'nda Yuanxiao yemek de geleneklerden biridir. Song Hanedanı döneminde (960-1279) bayramın kutlandığı günlerde halk arasında yeni bir yemek popüler hale gelmiş. İçinde reçel, ceviz, susam ve yerfıstığı ezmesi olan, yapışkan pirinç unundan masa tenisi topu şeklinde yapılan bu yemek, suda pişirildikten sonra tabağa konularak servis edilir, çok lezzetli ve tatlıdır. Zamanla bu yemek kuzey bölgelerinde "Yuanxiao", güney bölgelerinde ise "Tangyuan" ve "Tangtuan" olarak adlandırılmıştır.

Yuanxiao gelişerek bugüne kadar yaklaşık 30 değişik çeşidi bulunan bir yemek haline geldi. Çinlilerin Yuanxiao'yu sevmelerinin önemli bir nedeni de Yuanxiao'nun top şeklinde ve tatlı olmasıdır; bu, beraberliği ve yaşamdan alınan tadı simgeler.

Yuanxiao Bayramı'ndaki ikinci önemli etkinlik de akşam yemeğinden sonra ailece işlek caddelerde, meydanlarda ve parklarda düzenlenen fener gösterisinin izlenmesidir. Fenerler genel olarak renkli kağıttan yapılmıştır. Fenerler üzerinde dağ, nehir, yapı, insan, çiçek, kuş ve hayvan figürleri çizilir. Bu fenerler arasında Çin özelliğini en çok taşıyan fener, "Hareketli At Feneri"dir. Bu, bir tür oyuncak fenerdir ve rivayete göre, 1000 yılı aşkın tarihi vardır. Bu fenerin içine bir fırıldak takılmıştır, fener içindeki mum yanarken sıcak hava yükselerek fırıldağı döndürür ve fırıldağa bağlanan kağıt atları koşturur. Kağıt atların gölgeleri fener üzerine yansıtılır, sanki yüzlerce at koşmaktadır. Ayrıca, elinde fener tutup asılan bulmacaları çözmek ve çözünce hediye kazanmak çok zevklidir. Gündüz vakti buz ve kar heykelleri festivalini gezmek de çocuk ve gençlerin çok hoşuna gider.

Bugünlerde yolu Çin'e düşen her yabancı dosta Çinlilerin yeni yıl yemeklerinin tadına bakmasını, özellikle Yuanxiao tatlısını denemesi ve fener gösterisini izlemesini tavsiye ederiz.