Horoz Yılı başladı

Çinlilerin geleneksel Ay Takvimi'ne göre, 28 Ocak'ta Horoz Yılı'na girildi. Çin genelinde coşkulu kutlamalar var.

Vatandaşlar bayramlaşıyor, eğlence için parklara gidiyor. Geleneksel kültürü yaşamak için panayırlara gidenler, geziye çıkanlar da var...

Çincede horoz ve tavuk anlamındaki Ji ile uğur anlamındaki Ji karakteri eşseslidir, bu nedenle horoz ve tavuğa, özellikle güzel görünüşü olan horoz şans sembolü oldu. Horoz Yılı'nda insanların en büyük beklentisi talih. Bu yılın simgesi olan horoz, evcilleştirilmiş ve beslenen hayvanlardan biri olarak insanlarla sıkı ilişki içinde.

Peki, belki de herkes şunu merak ediyor: Horoz Yılı'nda doğanları bu yıl neler bekliyor? Acele etmeyin, önce horozun nasıl 12 burçtan biri olduğuyla ilgili bir hikâyeyi anlatalım...

Horozun 12 burç arasına girmesi

Horoz kral, hevesli biriymiş, her gün kavga ediyor ve dövüş yapıyormuş ki bu özelliğine bugün bile şahit oluyoruz. O sıralarda dünyayı yöneten Yuhuang Dadi 12 burç için hayvanları seçiyor, seçerken de bu hayvanların insanlara yararı olup olmadığını düşünüyormuş. Horoz kral da bu nedenle burçlar arasına girememiş.

Bir gün, horoz kral, burç olarak seçilen atla karşılaşmış ve kışkançlıkla ata sormuş: "At ağabey, bugünkü itibarını nasıl kazandın?"

At şöyle cevap vermiş; "Normal günlerde tarlaları ekerim veya yük taşırım, savaş zamanlarında insanlara yardım ederim, elbette sevilmeye değerim."

Sonra sözlerine şöyle devam etmiş; "Aslında insanların gönlünü kazanmak zor değil, kendi meziyetlerin ölçüsünde insanlara yardım edersen, onların gönlünü kazanırsın. Mesela burç hayvanlarından öküz tarlaları biçer, köpek kapıyı korur, ejder yağmur yağdırır. Bence senin çok güzel bir sesin var, sen de insanlara sesinle faydalı olabilirsin!"

Horoz kral eve gidince, acaba sesimi kullanarak insanlara nasıl faydalı olabilirim diye kara kara düşünmüş, sonra aklına iyi bir fikir gelmiş: Sabah derin uykusundaki insanları öterek uyandırmaya karar vermiş. Bundan sonra her gün güneş doğmadan önce horoz kral erkenden kalkıp şarkı söyleyerek insanları uyandırmaya başlamış. Horoz krala minnettar olan insanlar, Yuhuang Dadi'den horozu da burçlar arasına almasını ve ona ölümsüzlük vermesini istemiş.

Horozun burç hayvanı olma hikayesi burada bitmiyor; çünkü dünyanın hükümdarı Yuhuang Dadi, burçlar için sadece yürüyen hayvanları seçermiş. Bu kurala itiraz horoz kral çok dirense de çabası bir işe yaramamış.

Horoz kral yine böyle kederden uyuyamadığı bir gecede, ruhunun vücudundan çıkarak Yuhuang Dadi'nin sarayına uçtuğunu ve ağlayarak şikâyet ettiğini hissetmiş: "Her gün insanları uyandırıyorum, büyük bir iş yapıyorum, neden beni seçmiyorsunuz?"

Belirlediği kuralda bir eksiklik olduğunu kabul eden Yuhuang Dadi, horoz kralı takdir etmek, saray önündeki çiçeklerden birini kopararak horozun kafasına takmış.

Horoz kral uyanınca kafasında gerçekten kırmızı bir çiçek bulmuş ve hemen burç hayvanlarını seçmekten sorumlu dört ölümsüze gitmiş. Çiçeğin saraya ait olduğunu anlayan dört ölümsüz, Yuhuang Dadi'nin horoz krala önem verdiğini anlamışlar ve burçlar arasına girmesi için ona yarışmaya katılma hakkı vermişler.

Burçların sıralarının belirlendiği gün, horoz ve köpek aynı anda kalkmış ve beraber saraya ilerlemiş. Saraya yaklaşınca köpeğin öne geçmesinden korkan horoz, birden köpeğin üstüne atılarak uçmuş. Köpekse hemen horozu yakalamaya çalışmış ancak başaramamış ve horozun arkasında kalmış. Köpek bu olaydan sonra horozu her gördüğünde mutlaka kovalarmış ve rivayete göre hırsını hala alamamış.

Horoz günümüzde halen sabahın erken saatlerinde kırmızı tüyleri ve ötüşüyle insanları uyandırmaya çalışıyor; başında da güzel bir kırmızı çiçek bulunuyor...

Kapıya horoz çizme geleneği

Çin mitolojisine göre, Pangu'nun dünyayı yaratmasının ardından insan başlı ve yılan vücutlu Nüwa da çamurla dünyadaki canlıları yapmış. 7 gün içinde sırayla horoz, köpek, keçi, domuz, öküz, at ve insan yaratılmış, ardında da hububatlar. Bu nedenle yeni yılın ilk günü "horoz günü" ve yedinci günü ise "insan günü" olarak adlandırılır. Eskiden ilk günde kapıya horoz çizilirdi, bu çizme işinin aileye bereketli bir yıl getireceğine inanılırdı. Tabii horoz kesmek de yasaktı, yeni yılın ilk günü için tüm et ve sebzeler yeni yıl arifesinde yıkanıp hazırlanırdı.

Eski zamanlarda zengin aileler, salonlarında taş üzerinde büyük bir horoz çizilmiş resimler asardı. Taş anlamındaki Shi ile ev anlamındaki ve bereket anlamındaki Shi eş seslidir, bu nedenle taş üzerindeki büyük horoz da evin bereketli olması anlamına geliyor.

Horozun kafasındaki ibiğin Çincede söylenişi "guan", bu kelime üst düzey bürokrat, devlet adamı anlamındaki "guan" ile eş seslidir. Bu nedenle horoz ibiği resimleri de bir kişinin makam ve mevki olarak yükselmesi anlamına gelir. Bir horoz ile beş yavrusunu gösteren resimler, sınava katılacak kişiye başarı dilemek için kullanılır. Bugün artık bu eski sembolleri bilenlerin sayısı çok azdır.

Horoz insanla çok yakın ilişki kurduğu için zamanla mitolojik anlamlarını kaybetti, ancak yakın zamanda kadar düğün geleneklerinde yine önemli yer tutuyordu. Örneğin damat uzağa gitmişse veya hastalıktan dolayı düğüne katılamıyorsa, gelin kucağında bir horoz taşıyarak düğün yapardı, yani horoz damadı ve meşru bir evliliği temsil ediyordu. "Horozla evlenmek, horoza uymak demektir" deyimi de bu adetten kaynaklanıyor.

Bahar Bayramı kutlamaları

Programın başında çeşitli bayram kutlama biçimlerinden bahsetmiştik. Genel olarak Bahar Bayramı etkinlikleri rengârenk görüntülere sahne olur.

Bazı yerlerde yerli operalar, filmler gösterilir, bazı yerlerde Aslan Dansı, Yangge Dansı, ayaklık üstünde yürüme gösterileri ve panayırlar gerçekleştirilir. Yani ülkenin her yerinde neşeli bir bayram havası hüküm sürer. Tabii ki, çok sayıda insan da evde televizyon programları izlemeyi tercih eder. Çünkü televizyon kanalları bayram sırasında her yaştan Çinlinin zevkine uygun, güzel programlar yayınlar.

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ve Başbakan Li Keqiang her yıl konuşmalar yaparak ve çeşitli etkinliklere katılarak vatandaşların ve yurt dışındaki Çinlilerin bayramını kutlar. Başbakan Li bu yıl 20 Ocak günü Büyük Halk Toplantı Sarayı'nda Çin'de yaşayan yabancı personel temsilcilerini kabul etti, Çin'in modernleşme davasına büyük katkıda bulunan yabancı dostların yeni yılını kutladı.

Horoz temalı pullar da bayramın önemli unsurlarından biri haline geldi. Çinlilerle Bahar Bayramı'nın neşesini paylaşmak isteyen yabancı ülkelerde de burç temalı pullar bastırıyor. Örneğin, US Post şirketi, horoz yılı olan 1993 yılından itibaren Çince burç pulları basmaya başladı, aynı yıl bir Çinli göçmen tarafından tasarlanan 150 milyon dolar değerindeki horoz temalı pullar satılmıştı, ülkedeki 1,4 milyon Çinli göçmen bu uygulamadan çok memnun kaldı.

Horoz Yılı'nda doğanları neler bekliyor?

İnanışa göre horoz, güneşin koruyucusu ve elçisi olarak kabul edilirdi ve saygı görürdü. Bu inanış bugün yaygın değil, ancak horozun ötüşüyle kalkmak ve spor yapmak halen teşvik ediliyor, Çincede "horoz ötüşünde dans" deyimi sıkça kullanılıyor.

Horoz Yılı'nda doğanların genel özellikleri şöyle: Tuhaf, ilginç, eleştirmen, hazırcevap, sanatkâr ve yetenekli.

Horoz yılında doğanlar para işlerinde oldukça yeteneklidirler. Başka insanları başarıyla yönetebilirler. Oldukça yüksek düzeyde çalışan disiplinli bir zekâları vardır. İnsanları organize etmekten ve her konuda düzen sağlamaktan hoşlanırlar. Bunda başarılı olurlar ve bunun başkaları tarafından görülmesini ve onaylanmasını beklerler. Genel olarak öğretici yetenekleri olan, hoş sohbet ve konuşkan insanlardır. Her ortamda ilgi çekecek bir konu bulurlar.

Horoz yılında doğanların köpek ve maymun yılında doğanlarla iyi geçinemedikleri söyleniyor. Horoz burcundan iki kişinin beraberliği de pek uygun olmaz.