Laobaixing: Çin'in sıradan insanları

Her dilde ''sıradan'' insanları tanımlayan kelimeler var; Türkçede ''sade vatandaş'', ''yurdum insanı'' gibi sözler, kavramlaşarak literatüre girdi. Fransız Devrimi'nin ''citoyen''leri, Hitler Almanya'sının ''Volk''u vardı. Bu kelimelerin hepsi elbette farklı içeriklere, derinliklere, farklı sosyal ve sınıfsal vurgulara sahip.

Peki, 1,3 milyar insanın yaşadığı Çin'de, sıradan insanları tanımlamak için kullanılan bir kavram var mı?

Çincedeki ''Laobaixing'' kavramı (老百姓), üç ayrı kelimeden oluşuyor: Yaşlı, eski anlamındaki ''Lao'' (老), 100 anlamındaki ''Bai'' (百) ve soyisim anlamındaki ''xing'' (姓).

Kavramın başındaki ''Lao'' bir sıfat ve ''Baixing'' kelimesine saygınlık ve üstünlük katıyor. Türkçedeki ''Üstat'' ve ''Abi'' kelimelerinin kullanımına benzetebiliriz.

Laobaixing, diğer dillere sıradan insanlar, sade vatandaş olarak çevriliyor. Laobaixing olmak, halktan biri olmak, halkın değer yargılarını benimsemek, onlara riayet etmek. Çin'i anlamaya başlamanın ilk adımı, Laobaixing'i anlamak ve tanımak olabilir.

Laobaixing kimdir? Onları nerede bulabiliriz? Nasıl yaşarlar?

Bu soruları Çinli dostlarınıza sorduğunuzda, farklı cevaplar alacaksınız ve kafanız iyice karışacak. Laobaixing'le ilgili söylenenler genel olarak şöyle: Laobaixing herkes olabilir...

Laobaixing Çin'de her yerdedir. Laobaixing zengin olabilir, birinin zengin olması onun Laobaixing olmasına engel değildir. Fakat kimileri böyle düşünmez, bir Laobaixing zenginleşmişse, Laobaixing olmaktan çıkmıştır... Peki ya doktorlar, akademisyenler, sanatçılar? Onlar Laobaixing midir? Örneğin bir film yıldızı, onun hayranlarının gözünde asla bir Laobaixing değildir, çünkü onlardan biri değildir; ama bu film yıldızı, kendi dünyasında bir Laobaixing olabilir, bir Laobaixing gibi yaşayabilir...

Çin'de Laobaixing'in karşılığını ararken ve Laobaixing'in aslında Çin'de her yerde olduğunu anlarken, bir an için, ''yabancı'' olmanıza rağmen kendinizin de bir Laobaixing olabileceğini düşünebilirsiniz. Bunu hissetmeye başlamışsanız, Laobaixing'in ne olduğunu anlamaya başlıyorsunuz demektir...

Çin tarihinde Laobaixing, mal ve mülke sahip olanlar ve olmayanlar arasındaki ayrıma dayanıyor. Laobaixing deyince akla, Çin'in politik, ekonomik, sosyal dönüşümleri, devrimleri, ayaklanmaları sırasında yönlendirilen geniş halk kitleleri geliyor. Hanedanlık zamanlarında, Laobaixing'in belirleyicliği, güce sahip olmak ve olmamaktı. O dönemlerde iki grup insan vardı: İmparatorun yakınında yaşayan saray halkı ve diğer yanda Laobaixing.

Çin'de mikroblog kullanıcıları şunları yazıyor: ''Laobaixing, Çin Halk Cumhuriyeti'nin bütün yurttaşlarıdır! Taksi şöförleri, ofis çalışanları, göçmen işçiler, küçük esnaf, seyyar satıcılar, sokaktaki insanlar...''

Çin'de Laobaixing'i bulmak isteyenlere yegane önerimiz şu olabilir: Laobaixing'in ne olduğunu, kitaplardan öğrenemez, onlar hakkında bilgiyi internet arama motorlarında bulamazsınız. Laobaixing'i bulmak için sahaya inmeniz gerekir; onların arasına karışmanız, onlarla vakit geçirmeniz, metroya binmeniz, aynı masada yemek yemeniz, karaokeye gitmeniz gerekir...