ABD ve İran arasında, Irak'taki güvenlik konularının ele alındığı ikinci büyükelçi düzeyindeki görüşme dün (24 Temmuz) Bağdat'ta yapıldı. Irak Başbakanı Nuri El Maliki başkanlığında başbakanlık konutunda gerçekleştirilen görüşmeye, Irak'taki ABD Büyükelçisi Ryan Crocker, İran Büyükelçisi Hassan Kazımi Kumi ve Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari katıldı.

    Görüşmenin ardından bir açıklama yapan Crocker, Irak'taki güvenlik konuları üzerinde "zorlu bir görüşme" yapıldığını söyledi. Görüşme sırasında İran'ı Irak'taki radikal güçlere doğrudan eğitim vermek ve silah sağlamakla suçladığını belirten Crocker, İran'ın Maliki liderliğindeki Irak yönetimine sözlü destek vermesine rağmen, "İran tarafından desteklenen silahlı militanların faaliyetlerinin azalmak yerine arttığını" ileri sürdü. İki taraf arasında şimdiye yapılan diyaloglarda somut ilerleme kaydedildiği yönündeki iddiaları da yalanlayan Crocker, ancak dünkü görüşmede ABD, İran ve Irak arasında ortak bir güvenlik komitesi oluşturularak, Irak'ta yeniden istikrar sağlanması konusundaki diyaloga devam edilmesinin kararlaştırıldığını doğruladı.

    Aralarındaki diplomatik ilişkilerin 1980 yılında kesilmesinden bu yana birbirlerine hep düşman gözüyle bakan ABD ve İran, Irak konusunda da tamamen farklı tutumlar izliyorlar. ABD, İran'dan Irak'ın işlerine karışmamasını, Iraklı Şii silahlı militanları eğitme, silahlandırma ve finanse etme girişimlerini durdurmasını isterken, İran tarafı Amerikan askerlerinin Irak'tan çekilmesinde ısrar ediyor. İki ülkenin büyükelçileri Crocker ve Kumi arasında Irak'taki güvenlik konuları hakkında geçen 28 Mayıs günü Bağdat'ta yapılan ilk görüşmede Irak hükümetinin egemenlik hakkını kullanmasına destek verileceği ifade edilmesine rağmen, iki taraf arasındaki anlaşmazlıklar giderilemedi. ABD ve İran arasındaki söz düellosu, dünkü görüşmeye kadar sürdü. ABD tarafı, İran'ın Irak'taki mezheplerin ABD askeri birlikleriyle savaşmasına yönelik desteğinin ilk görüşmeden sonra da sürdüğünü ileri sürdü. ABD Büyükelçisi Crocker, önceki gün yaptığı açıklamada, İran'ı Irak'taki şiddet ve terör faaliyetlerini teşvik etmekle suçlayarak, Iraklı Şii militanlara yönelik desteği kesmesini bir kez daha istedi. İran Büyükelçisi Kumi ise, ABD'yi Irak ordusuna yeterli miktarda silah sağlamadığı gerekçesiyle eleştirerek, Irak ordusunun eğitimi konusunda yardımcı olmaya hazır olduklarını kaydetti. İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Seyid Muhammed Ali Hüseyini dün bir konuşma yaparak, Irak'taki güvenlik krizinin en iyi çözümünün Irak halkının bağımsızlığına saygı gösterilerek, bu ülkenin kaderini tayin etme hakkının Irak halkına ve hükümetine bırakılması olduğunu vurguladı.

    Kamuoyunda, Bush yönetiminin İran'la temasları sürdürme kararının Irak'ta giderek kötüleşen güvenlik ortamı ve ABD'deki iç baskılardan kaynaklandığı görüşü dile getiriliyor. ABD Kongresi tarafından alınan kararda, Bush yönetiminin Eylül ayında Kongre'ye Irak hakkında bir değerlendirme raporu sunması talep edildi. Eylül ayına kadar Irak'ta karşılaşılan sıkıntıları hafifletmek isteyen Bush, İran'la görüşmeye devam etme kararı aldı. ABD, bu fırsattan yararlanarak, İran'dan Irak konusundaki tutumunu değiştirerek, Iraklı Şii militanlarına yönelik desteğini kesmesini, Irak hükümetini destekleme ve ülkedeki istikrarı koruma yönündeki taahhütlerine sadık kalmasını talep etmeyi planlıyordu. Ancak dünkü görüşmede karşılıklı taviz verilmediği anlaşıldı.

    Gözlemciler, ABD ve İran arasındaki anlaşmazlıkların bir, iki görüşmeyle giderilerek Irak'taki güvenlik ortamının düzeltilmesini beklemenin gerçekçi olmadığını, ancak bu görüşmelerle iki taraf arasında doğrudan iletişim kanalı açılarak düzenli bir mekanizmaya doğru ilerlendiğini ve bunun da Irak'taki ve bölgedeki durumun yumuşaması için olumlu olacağını savunuyor.