中国国际广播电台
Xun, yaklaşık 7 bin yıllık
geçmişe sahip olan Çin’in
en eski nefesli müzik
aletlerinden biridir. Rivayete
göre xun, “meteor taşı”
adlı bir av aletinden
kaynaklanmıştır. Eski çağlarda
insanlar, iple bağlanan bir
taş ya da çamur topu fırlatarak
kuş ve diğer hayvanları
avlarlarmış. Bazı topların
içi boşmuş ve atıldığında
ses çıkıyormuş. Bu sese
ilgi duyan insanlar, topu üflemeye
çalışmış. Böylece bu
top, adım adım xun haline
gelmiş.
Başlangıçta xun
genellikle taş ve kemikten,
sonraları da topraktan yapılmıştır.
Xun’un birçok şekli vardır.
Oval, yuvarlak, balık ve
armut şekilleri bunlardan bazılarıdır.
En yaygın olanı armut şeklidir.
Başlangıçta Xun’un
yalnızca tek bir ses deliği
vardı. Sonra birkaç delikli
hale geldi. Milattan önceki
çağlarda altı ses delikli
xun yapılmaya başlanmış.
Çin Devlet Konservatuarı’ndan
Profesör Cao Zheng, 1930’lu
yıllarda, eski xun’u taklit
ederek yeni tip xun yapmaya başladı.
Sonra Tianjin Konservatuarı’ndan
Profesör Chen Zhong, armut şekli
temelinde dokuz delikli,
topraktan yapılmış xun’u
tasarladı. Dokuz delikli xun,
eski xun’un şeklini
korurken, sesi daha yüksek,
ses ölçüsü daha geniş
hale geldi. Dokuz delikli xun,
daha önceki düzensiz
delikleri düzenli hale
getirdi. Böylece daha kolay
çalınır oldu.
Dokuz delikli hale
gelmesi, xun’a yeniden hayat
kazandırdı. Daha sonra Prof.
Chen’in Hubei eyaletindeki
bir şarkı ve dans topluluğunda
çalışan öğrencisi Zhao
Liangshan, 10 delikli xun’u
geliştirdi ve xun’un yüksek
ses çıkaramaması sorununu
çözdü.
Xun, Çin müzik
tarihinde esas olarak
imparatorluk sarayında çalınmıştı.
İki tür Xun vardı. Küçük
çaplı ve yumurta şeklindeki
xun’un sesi görece yüksekti.
Büyük olanının sesi alçak
ve kalındır. Xun, genellikle
bambudan yapılan chi adlı
bir nefesli çalgıyla
birlikte çalınırdı. Çin’in
ilk şiir eserleri olan “Shijin”’de
şöyle bir cümle vardır:
“İki erkek kardeşten biri
xun, diğeri chi çalar.”
Örnek ezgi: "Chu Ge" (Çin
tarihindeki “Chu Devleti döneminde
söylenen şarkı” demektir.)
|