Eski Lijiang kenti
中国国际广播电台

       Çin’in güneybatısındaki Yunnan eyaletinin Lijiang Naxi Özerk İlçesi’nde bulunan eski Lijiang kenti, Çin tarihinde hüküm süren Song hanedanının son dönemi ve Yuan hanedanının ilk döneminde (13. yüzyılda) oluşmuştur. Deniz seviyesinden 2400 metre yüksekliğindeki Yun-Gui yaylasında yer alan ve 3.8 kilometrekare alanı kapsayan eski Lijiang kenti, yüzyıllardan beri tanınmış bir pazar ve önemli bir kent olagelmiştir. Kentte yaklaşık 6200 aileye mensup 25 bin kişi yaşıyor ve nüfusunun çoğunluğunu Naxiler oluşturuyor. Nüfusun yüzde 30’u bakır ve gümüş yapımı, dericilik ve tekstil gibi geleneksel ticaretle ve esnaflıkla uğraşıyor.

 Dağ eteklerinde ve nehir kıyısında inşa edilen caddeler, özel bir taş türü olan kızıl brikelerle döşenmiştir. Böylece yağış mevsiminde çamur, kuraklık yaşanan aylarda da toz olmaz. Taşların üzerindeki doğal motifler enfes bir görüntü arz eder ve tüm kentin havasına son derece uyum sağlar. Eski Lijiang kentinin merkezindeki, “dörtgen” anlamına gelen Sifang Caddesi, kentin eski caddelerinin güzel bir örneğidir.

  Eski Lijiang kent bölgesinden geçen Yuhe Nehri üzerinde 354 köprü inşa edildi. Yani her kilometrekarede 93 köprü vardır. Değişik tarzlardaki köprülerden en tanınmış olanlar arasında Suocui, Dashi, Wanqian, Nanmen, Ma’an ve Renshou köprüleri bulunuyor. Ming ve Qing hanedanları döneminde (14-19. yüzyıllarda) inşa edilen bu köprülerden, Sifang Caddesi’nde bulunan Shiqiao Köprüsü, en bilinenidir. Eski Lijiang kentinde bulunan Mu konutu, Lijiang yerel yöneticisi Mu’nun çalıştığı yerdi. Yuan hanedanı döneminde (1271-1368) inşa edilmeye başlayan Mu konutu, 1998 yılında kent müzesi haline getirildi. Üç hektar alanı kapsayan Mu konutu, küçüklü büyüklü toplam 162 odaya sahip. Konut içinde imparatorlar tarafından hediye edilen 11 tane yazılı levha asılıdır.

  

Kentteki Fuguo Tapınağı’ndaki 20 katlı Wufeng binası, Ming hanedanı Wanli döneminin 29. yılında (1601 yılında) inşa edilmiştir. Bu binaya, şekil olarak “uçan beş anka kuşu”na benzemesinden dolayı, “beş anka kuşu” anlamına gelen “Wufengluo” adı verildi. Binanın tavanlarına değişik nefis motifler işlenmiştir. Wufeng binası, Han, Tibet ve Naxi milliyetlerinin mimarlık tarzlarını buluşturan, Çin’in eski yapılarının nadir ve değerli örneklerden biridir.

Baisha konut topluluğu, eski Lijiang kentinin sekiz kilometre kuzeyinde bulunuyor. Burası, Song ve Yuan hanedanları döneminde (10-14. yüzyıllar arasında) Lijiang bölgesinin siyasi, ekonomik ve kültürel merkeziydi. Güneyden kuzeye uzanan eksen hattı boyunca dağıtılan bu Baisha konut topluluğunun merkezinde yamuk ikizkenar şeklinde bir meydan vardı. Bir kaynak suyu, kuzeyden akarak bu meydana gelir. Dört sokak, meydandan dört yöne doğru uzanır. Baisha konut topluluğunun oluşumu ve gelişmesi, eski Lijiang kentinin yapısı için temel oluşturmuştur.

Eski Lijiang kentinin dört kilometre kuzeyindeki Suhe konut topluluğu, Lijiang kentine yakın küçük bir pazardı. Alçak olsun, yüksek olsun düzenli olarak yapılan konutların yapısı, eski Lijiang kentinin Sifang Caddesi’ndekine benziyordu. “Yeşil ejderha” anlamına gelen Qinglong Nehri, konutlar arasından geçer. Ming hanedanı (1368-1644) döneminde Qinglong Nehri üzerinde inşa edilen Qinglong Köprüsü, Lijiang bölgesindeki en büyük kemerli köprüdür.

Eski Lijiang kenti, uzun bir geçmişe sahip. Kentteki düzenli yapılar, hem dağlık bir kentin hem de bir su memleketinin özelliklerini taşır. Lijiang bölgesindeki konutlar, Han, Bai, Li, Tibet milliyetlerinin özünü benimsemenin yanı sıra, Naxi milliyetinin kendine özgü özelliklerini taşır. Bu konutlar, Çin mimarlık tarihi ve kültür tarihinin araştırılması açısından son derece önemli miraslar olarak kabul ediliyor. Eski Lijiang kenti, zengin ve geleneksel milli kültürleri içermenin yanı sıra Naxi milliyetinin kalkınması ve gelişmesini de gösteriyor. Eski Lijiang kenti, insanoğlunun kültürel gelişmesinin araştırılması için önemli malzemeler sağlar.

 

  Eski Lijiang kenti, yüksek ve kapsamlı değere sahip olan tarihi ve kültürel kenttir. Bu kent, yerel tarihi kültürü ve milliyetlerin örf ve adetleri ile toplumun ilerlemesini yansıtır. Değişen kent alanı, hayat gücüne sahip olan nehir sistemi, birbirlerine uyumlu yapılar ve özgün milli sanatlar bakımlarından eski Lijian kenti, Çin’in diğer tarihi ve kültürel kentlerinden farklıdır. Kentte doğal, gerçekçi ve açık kurallara göre inşa edilen yapılar, zamanın tarihi koşullarında kentin yapılandırılmasında insanlığın yaratıcılık ve ilerleme ruhunu sergiler. Eski Lijiang kenti, büyük önem taşıyan azınlıkların toplu halde yaşadıkları bölgedir. Kentin varlığı, insanlığın kent inşası tarihi ve milliyetlerin gelişme tarihinin araştırılması için değerli malzemeler sağlar. Eski Lijiang kenti, değerli kültürel miras olarak Çin’in, hatta dünyanın hazinesi niteliğindedir.

  Doğal ve yapay güzelliklerin bir arada bulunduğu eski Lijiang kenti, aynı zamanda sanat ile uygulamayı da bir arada barındırır. Eski Lijiang kenti, Aralık 1997’de Dünya Mirasları Listesi’ne alındı. Dünya Mirasları Komitesi, şu değerlendirmeyi yaptı: “Eski Lijiang kenti, ekonomik ve stratejik bir yerle karmaşık coğrafi özellikleri iç içe uygun bir şekilde birleştirerek, gerçekçi ve mükemmel biçimde, otantik ve klasik çehresini gösteriyor. Kentteki yapılar, her dönemdeki sınavlardan geçip, milliyetlerin kültürel özelliklerini üzerlerinde toplamalarından dolayı, büyük ün salmış durumdadırlar. Lijiang kenti eski su sağlama sistemine sahip. Birbirlerine kesişen bu su boru hatları, bugün halen verimli rol oynuyor.”