中国国际广播电台
Çin'in kuzeybatısındaki
Dunhuang kenti civarındaki
Mogao Taş Mağaraları, dünyanın
en büyük ve en iyi korunan
Budizm sanat hazinesi olarak
kabul ediliyor. Mogao Taş Mağaraları
Çin’’n dört büyük taş
mağaralarından en büyük ve
en zengin içeriğe sahip olanıdır.
Bu mağaralar Çin’in
tarihinde 10’dan fazla
hanedanı ve 1000 yıllık taş
oyma sanatçılığını yansıtır. Çin'in
kuzeybatısındaki Gansu
eyaletinin Dunhuang kenti
civarında "Mingsha"
adlı bir dağ vardır.
Mingsha Dağı'nın doğu yamaçlarında
güneyden kuzeye yaklaşık
iki kilometre boyunca beş
katlı olarak sayısız mağara
bulunuyor. Alçak olsun, yüksek
olsun düzenli olarak görülen
bu mağaralar, çok görkemlidir.
Burası, dünyanın tanınmış
Dunhuang Mogao Mağaraları’dır.
366 yılında bir gün
Lezun adlı bir gezgin Budist
Dunhuang’a geldi ve Mingsha
Dağı’nın üstündeki göz
kamaştırıcı altın
ışığında sanki binlerce
Buda ortaya çıktı. Lezun
burasının mutlaka kutsal bir
yer olduğunu düşündü.
Dolayısıyla dağın yamacında
birinci Budist heykelinin
bulunduğu taş mağarayı inşa
ettirdi. Ondan sonra Mogao Taş
Mağaraları’nın sayısı
sonraki genişletmelerle sürekli
artmıştır. 7. yüzyılda hüküm
süren Tang hanedanlığı döneminde
ise Mogao'da binden fazla Buda
heykelinin bulunduğu mağaralar
vardı. Bu nedenle Mogao mağaraları,
"Bin Buda Mağarası"
olarak da adlandırılır.
Gelmiş geçmiş
hanedanlar döneminde insanlar,
burada mağaralar oyarken, içlerine
de çok sayıda Buda heykeli
ve duvar resimleri yaptılar.
Mogao, zamanın Doğudan Batıya
giden "İpek
Yolu"nun önemli bir
yerinde bulunmasından dolayı,
Doğulu ve Batılı dinlerin,
kültürlerin ve bilgilerin
tartışıldığı, harmanlandığı
bir yer haline geldi. Çeşitli
yabancı sanatlar ile Çin
sanatlarının bir arada barındırıldığı
Mogao mağaraları, rengarenk
sanat manzaraları sergiler.
Zamanın etkileri ve
insanların tahribatından
sonra, Mogao'da şu anda 50
bin metrekare alanda yaklaşık
500 mağara ve 2 binden fazla
heykel korundu. Farklı süsleme
ve sanatsal yöntemlerle
oyulan değişik figürlerdeki
heykeller, farklı dönemlerin
özelliklerini gösterir. Görkemli
görülen duvar resimleri,
birbirlerine bağlanırsa, 30
kilometre uzunluğunda resim
koridoru oluşturulabilir.
Dunhuang’daki Mogao Taş Mağaraları
Çin’in ücra bir yerinde
bulunduğu için yüzlerce yıllık
süre içerisinde hemen hiç
kimsenin dikkatini çekmedi.
Ancak 20. yüzyılın başlarında
gizemli bir kütüphane keşfedildikten
sonra bütün dünya şaşkınlığa
kapıldı. Ondan sonra Çin’in
tarihindeki en üzüntü
verici ve en zararlı olan
antika eser hırsızlığı
olayları yaşandı.
1900 yılında Mogao Taş
Mağaraları temizlenirken
rastlantıyla, gizli bir oda
keşfedildi. Ondan sonra bu
gizli oda Kutsal Budizm Kitabı’nı
saklayan mağara olarak adlandırıldı.
Uzunluğu ve genişliği üçer
metre olan bu küçük mağara
içindeki Kutsal Budizm Kitabı,
nakışlar, resimler ve
ipekler ve az rastlanan
nitelikteki Buda heykeli gibi
antika eserlerin sayısı 50
bin kadardır. Bu antika
eserlerin tarihleri 4. yüzyıldan
11. yüzyıla kadar uzanır;
konuları Çin, Orta Asya, Güney
Asya ve Avrupa gibi bölgelerin
tarihi, coğrafi, siyasi,
milli, askeri, dilsel, yazı,
sanat, dinsel, sağlık, bilim
ve teknik gibi hemen hemen bütün
sosyal alanları kapsar. Dolayısıyla
bunlar Çin’in eski çağındaki
ansiklopedisi olarak da tanımlanır.
Wang adli bir Taocu
rahip Kutsal Budizm Kitabı’nı
saklayan mağarayı keşfettikten
sonra mağaradaki bazı antika
eserleri çıkarıp sattı. Bu
değerli eser Çin’de dağıldı,
bununla birlikte Mogao Taş Mağaraları’nda
eski Budizm kitabının
saklandığı yönündeki
haberler de her yerde duyuldu.
Dünyanın çeşitli ülkelerinden
gelenler Dunhuang’dan 40
bine yakın Budizm kitabını
ve kıymetli duvar resimlerini
ve heykelleri çaldı. Mogao
Taş Mağaraları büyük
zarar gördü. Şimdi İngiltere,
Fransa, Rusya, Hindistan,
Almanya, Danimarka, İsveç,
Kore Cumhuriyeti, Finlandiya
ve ABD gibi ülkelerde
saklanan Dunhuang antika
eserlerinin sayısı, gizli mağaradaki
bütün antika eserlerin üçte
ikisini oluşturdu. Gizli mağara
keşfedildikten sonra bazı Çinli
uzmanlar çetin koşullar altında
Dunhuang Budizm kitabını araştırma
çalışmalarını yoğunlaştırdılar.
1910 yılında Çin’de
Dunhuang Budizm kitabı hakkında
bir araştırma kitabı yayımlandı.
Onlarca yıl boyunca, dünyanın
çeşitli ülkelerinden
bilginler Dunhuang’daki
sanat tarzına büyük ilgi göstererek
yoğun incelemelerde
bulundular. Çin bilginleri
Dunhuang bilgilerini
inceleyerek önemli sonuçlar
elde ettiler. Çin hükümeti
Çin’in kültürünün mücevherlerinden
biri olan Dunhuang’ın
korunmasına son derece önem
verdi. Mogao Taş Mağaraları
1950 yılında Çin hükümeti
tarafından “Çin Ulusal Önemli
Antika Eserleri Koruma Kuruluşları
Listesi”ne, 1987 yılında
UNESCO tarafından "Dünya
Mirasları Listesi”ne alındı.
Şimdi Mogao Taş Mağaraları’nın
karşısındaki Sanwei Dağı’nın
altında kurulan Dunhuang
sanatı müzesinde bazı taş
mağaralarının kopyası görülebilir.
Bu yöntemle hem mağaralardaki
antika eserler korunabildi,
hem de ziyaretçiler daha çok
bilgi edinebildi. Yabancı
turistler, “Mogao Taş Mağaraları
dünyada Budizm sanatçılığının
en muhteşem hazinesi” değerlendirmesinde
bulunuyorlar.
|