中国国际广播电台
Eskiden Çinliler tümüyle doğadan
yararlanarak pek çok ilaç ve
“doğal ilaç” kavramını
yaratmışlar. Böylece Çin’e
özgü bir hekimlik ve eczacılık
anlayışı oluşturulmuş. Bu
hekimliğin, insanların yiyip
içtikleriyle çok sıkı bir
ilişkisi var. İlaçlar yemek
olarak kullanılabilir; aynı
biçimde yemekler de ilaç
olarak yenebilir. Böylece
yemeklerle tedavi yöntemi ve
“ilaçlı yemekler” geliştirilmiş.
Çin’de halk arasında
kullanılan “yemeklerle
beslemek ilaçlarla
beslemekten iyidir, yemeklerle
tedavi tıbbi tedaviden
iyidir” biçiminde bir söz
vardır... Yemeklerle tedavi
Çin’de halk arasında
eskiden olsun bugün olsun çok
yaygındır ve Çin’in yemek
geleneklerinde özel bir yer
tutar. Hekimliğin
yemeklerle birleşmesi ve
mutfakla bağlantısı, bir
gelenek olarak, Zhou dönemindeki
(M.Ö 1046-256) hekimlik-yemek
sisteminde kendisini gösterir.
Eski eserler arasında
yemeklerle tedaviyle ilgili
pek çok kitap vardır. Tang
hanedanı (618-907) döneminde
hekimlik uzmanı Sun
Simiao’nun yazdığı
“Qianjinfang” ve
“Qianjinyifang” adlı iki
eserde yemeklerle tedavi hakkında
özel bölümler yer alır. Bu
eserler, eski zamanlarda
yemeklerle tedavi biliminin
gelişmesine derin etki yapmıştır.
Sun Simiao, insan sağlığının
akılcı yemekler temelinden
geçtiğini, rastgele ilaçların
kullanılmamasını, doktorların
her şeyden önce hastalığın
nedenini iyice öğrenmesi ve
hastalarını öncelikle
yemeklerle tedavi etmesi
gerektiğini, yemeklerle iyi
tedavi sonucu alınmaması
durumunda ilaçların kullanılmasının
da gecikme yaratmayacağı görüşünü
savunuyordu. Çin’de halk
arasındaki yemeklerle tedavi
yöntemleri ve ilaçlı
yemeklerin yapımı da Sun
Simiao’un bu görüşüne
dayanarak gelişmişti.
Sun Simiao 100 yılı aşkın
bir süre yaşadı. Bu çarpıcı
gerçek sayesinde zamanında
ve daha sonra da insanlar Sun
Simiao’nun yemeklerle tedavi
ve sağlık teorisini gönüllü
olarak kabul ettiler. Bundan
sonra yemeklerle tedavi ve ilaçlı
yemekler, halk arasında yaygın
olarak bedeni sağlamlaştırma,
hastalıkları önleme ve
tedavi etme yöntemi haline
geldi.
Yemeklerle tedavi,
yemeklerin ilaç olarak kullanılmasına
dayanır. Çin’de günlük
sebzelerle hastalıkları önleme
ve tedavi etme yöntemleri
hemen hemen her ailede
bilinmektedir. Örneğin bir
ailede nezle olan varsa, ona
birkaç dilim zencefil, yeşil
soğanın beyaz kısmı ve şekerle
pişirilen çorba, sıcak sıcak
içirilir. Nezleli kişi iyice
terledikten sonra genellikle
şifa bulur. Çinlilerin sağlık
için şöyle bir deyimleri
vardır: “Yatakta yatarken
turp, kalkarken zencefil”.
Yani insan sabah zencefil, akşam
ise turp yemelidir.
Bugün de halk arasında
tuz, sirke, zencefil, soğan
ve sarmısak gibi malzemelerle
tedavi yöntemleri geliştirilmektedir.
Örneğin son yıllarda sirke
ve coca-cola’nın birleşimiyle
sağlıklı bir içecek yaratıldı.
Bu içecek Çin’de halen çok
yaygındır. Yemeklerle
tedavide, “Hua Zhuan” adı
verilen yeni bir sistem de
dikkat çeker. “Hua
Zhuan”, sözcük olarak “çiçeklerden
yapılan yemekler” anlamına
gelir. “Hua Zhuan” M.Ö 6.
ve 7. yüzyıldaki İlk Bahar
ve Son Bahar döneminde gelişmeye
başlamış ve 7. yüzyıldaki
Tang hanedanında doruğa ulaşmıştır.
Çin’de 1000’den
fazla çeşit çiçek vardır.
Çin’in kuzeyinde 100’den
fazla yemeklik çiçek
bulunur. “Bitkilerin kralı”
olarak adlandırılan, Çin’in
güneybatısındaki yemeklik
çiçeklerin çeşidi ise
260’ı aşmış durumda.
Yemeklik çiçeklerle
hastalıklar tedavi
edilebilir. Özellikle
bayanlara yemeklik çiçek
yemeleri tavsiye edilir. Örneğin,
aşk sembolü olan güller,
bayanların adet günlerini
ayarlamak ve kan dolaşımını
normalleştirmenin yanında
estetik için de çok yararlıdır.
Şeftali çiçekleri, balık
ve karideslerden yapılan
yemekler, kan, akciğer,
dalak, mideyi besler ve güçlendirir.
Bu yemekler ayrıca bayanların
ciltlerini güzelleştirme işlevi
de gösterir.
İlaçlı yemekler söz
konusu olduğunda ise ilaçlar
yemek olarak kullanılır.
Yani ilaç kullanımı, yemek
yeme yöntemiyle yer değiştirir,
hastalıklar önlenir ya da
tedavi edilir. İlaçlı
yemekler, eski çağlardan bu
yana halkın beğenisini
giderek daha çok kazanmaktadır.
Sık sık görülen ilaçlı
yemekler arasında lapalar,
hamur işleri, çorbalar ve
bazı diğer yemekler vardır.
Ayrıca son yıllarda özel
olarak ilaçlı yemekler satan
restoranlar da açılmıştır.İlaçlı
yemekler çok çeşitli
olmalarına rağman her
birinin kendi özelliği vardır.
Örneğin, Çin yerpatatesi,
yaşotu tohumları, hurma ve
pirinçten yapılan “çocuk
lapası” çocukların dalak
ve mide zayıflığı hastalıklarını
tedavi edebilir. Ayrıca
mandalina kabuğu gibi
malzemelerden yapılan
“Chuanbeichenpiqingtang”
şurubu da, öksürüğe iyi
gelir. Adamotu çorbasından
yapılan “Shenzhiqingtang”
ise hastalar ve yaşlılar için
besleyici ve
kuvvetlendiricidir.
Çin’in “Gıda Sağlığı
Yasası”nda, gıdalara ilaç
katılmasının yasak olduğu
belirlendi. Ancak bu, halk
arasında yaygın olan ilaçlı
yemeklere aykırı bir durum
oluşturuyor. Bu çelişmeyi
çözmek için ilgili
kurumlar, gıdalara katılabilen
Çin ilaçlarını içeren bir
liste açıkladı. Listede Çin
hurması, kuru zencefil, muşmula
ve nane gibi yiyecekler
bulunuyor.
Çin’in ilaçlı
yemekleri yalnız yurtiçinde
rağbet görmüyor, bunun yanı
sıra uluslararası pazara da
girmiş durumda. Kasımpatı içkisi,
mandalina kabuğu çayı,
Fuling keki ve ilaçlı zeytin
gibi Çin ilaçlı yemek ve içecekleri
her geçen gün daha fazla
yabancının yemek dünyasına
girmekte.
|