中国国际广播电台
Su Shi, 1037-1101 yılları
arasında yaşamış tanınmış
Çinli edebiyatçıdır. Diğer
adı Zizhan olan ve kendini
Dongpo Jushi olarak adlandıran
Su Shi, Çin’in güneyindeki
Sichuan eyaletine bağlı
Meishan’da doğdu. Babası,
dönemin tanımış klasik
edebiyat ustasıydı. Su Shi,
ailesinin etkisiyle çocukluğundan
itibaren büyük işler
yapmaya karar verdi. Devlet
memurluğu yaşamına atıldıktan
sonra Su Shi, ülkeyi barışa
ve refaha kavuşturmayı amaçlayan
reformlara gönül verdi. Su
Shi, gerek yerel yöneticiyken,
gerekse saray memuruyken hep
reform yanlısı bir tutum
izledi. Ancak doğuştan
dürüst olan Su Shi, hükümetteki
yolsuzluklara yaptığı açık
eleştiriler yüzünden güç
mücadelelerinin kurbanı oldu.
Su Shi’nin yaşamının
ikinci yarısı, siyasi açıdan
hep acı içinde geçti. Su
Shi, 43 yaşından sonra
defalarca sürgüne gönderildi
ve büyük acılar çekti.
Buna rağmen Su Shi, Çin’in
Konfüçyus, Budizm ve Taoizm
felsefelerini birleştirmeye
çalıştı. Budizm ve Taoizm
felsefeleri, onun ufkunu açtığı
gibi yaşamın acılarına karşı
iyimserliğini korumasını sağladı.
Konfüçyus felsefesi de onu
ülküsü ve yaşamın güzellikleri
için arayışlara devam
etmeye itti. Bütün bu
felsefelerin sayesinde Su Shi,
benliğini ve namusunu korudu,
dışardan gelen ciddi
darbelere direndi.
Su Shi, dürüst ve
gururlu bir insan olduğu gibi
büyük dinamize sahipti ve
katı kuralları tanımazdı.
Onun bu psikolojik özelliğine,
Çin’in feodal toplumunun
son dönemindeki edebiyatçılar
hep hayran kalmışlardır. Bu
yüzden “Dongpo Modeli”
olarak adlandırılan Su
Shi’nin davranış biçimi,
Çin’de tam 800 yıl popüler
olmuştu.
Doğuştan bir edebiyatçı
olan Su Shi, şiir ve deneme
konularında büyük başarılara
imza attı. Su Shi’nin şiirleri,
zengin biçimleri, özgün
benzetmeleri ve soyutlaşmış
ifadeleriyle ün saldı.
Denemeleri ise onun edebiyat
birikimini tümüyle ortaya
koydu. Bu yüzden Su Shi, Çin’in
Tang ve Song hanedanları dönemindeki
sekiz büyük edebiyat ustası
arasında en başarılı isim
olarak kabul ediliyor. Uzun süre
içinde Çin’deki
edebiyatseverler, hep Su
Shi’yi örnek almışlardı.
Hatta halk arasında “Su
Shi’nin yazılarını iyi
bilenler et yer; Su Shi’nin
yazılarını bilmeyenler,
sebzeyle geçinir” şeklinde
bir deyim bile vardı.
Su Shi en çok gezi
denemeleri konusunda başarılı
oldu. Örneğin Su Shi’nin
“Ön Chibi” adlı
denemesinde hafif rüzgarın
estiği mehtaplı sonbahar
manzarası, “Arka Chibi”
adlı denemede ise yüksek dağlar
ve yeni ay altındaki kış
manzarası kağıda döküldü.
Şiirsel manzaraları düşüncelerle
birleştiren her iki deneme,
Song hanedanı dönemine ait
edebi eserlerin temsili
eserleri arasında yer aldı.
|