中国国际广播电台
Tarihi İpek Yolu, eski Çin
medeniyetini Batı’ya ulaştıran
önemli bir kanal olmakla
birlikte, aynı zamanda Çin
ve Batı arasındaki ekonomik
ve kültürül temaslardaki önemli
bir köprüydü.
Genel
anlamdaki İpek Yolu, Batı
Han hanedanı döneminde Zhang
Qian tarafından başlatılan,
doğuda Chang’an şehrinden
başlayan, batıda Roma
imparatorluğunda son bulan
bir kara ulaşım hattıdır.
İki güzergaha bölünen İpek
Yolu’nun güney güzergahı,
Dunhuang ve Yangguan geçidinden
geçtikten sonra batıya doğru
ilerleyerek Kunlun Dağları
ve Conglin Dağları’nı aşar,
oradan da Da Rouzi (bugünkü
Xinjiang Özerk Bölgesi ve
Afganistan’ın kuzeydoğusu),
Anxi (bugünkü İran) ve
Tiaoshi (bugünkü Arap yarımadası)
üzerinden Roma İmparatorluğu’na
ulaşırdı. İpek Yolu’nun
kuzey güzergahı, Dunhuang ve
Yumen geçidinden geçtikten
sonra batıya doğru
ilerleyerek Tianshan Dağları’nın
(Tanrı Dağları) güney
eteklerinden Conglin Dağları’nı
aşar, oradan da Dawan ve
Kangju devletleri (bugünkü
Orta Asya) üzerinden güney güzergahıyla
birleşirdi. Bu iki güzergah,
“Kara İpek Yolu” olarak
da adlandırılıyor.
Bilinen
“İpek Yolu”nun yanı sıra,
pek bilinmeyen iki İpek Yolu
daha var. Bulardan biri, “Güneybatı
İpek Yolu” olarak adlandırılıyor.
Sichuan eyaletinden başlayan
bu yol, Yunnan eyaletinden
sonra İravadi Nehri’nden geçerek
Burma’nın kuzeyindeki
Mogoko’ya ulaşır, sonra Çindvin
Nehri’ni geçerek
Hindistan’ın kuzeydoğusundaki
Mopal’a, oradan da Ganj Irmağı’nı
izleyerek Hindistan’ın
kuzeybatısından İran
Platosu’na ulaşırdı. Bu
İpek Yolu, bilinen “Kara İpek
Yolu”ndan çok daha eskiydi.
Çinli arkeologlar, 1986 yılında
Sichuan eyaletine bağlı
Guanghan şehri yakınlarında
gizemli “Sanxing Dui” kalıntılarını
tespit ettiler. Bundan 3 bin yıl
öncesine ait olduğu anlaşılan
“San Xingdui” kalıntılarından
142 santim uzunluğundaki altın
sopa, dört metre yüksekliğindeki
“Kutsal Ağaç”, farklı
boyutlardaki bronz insan
heykelleri, büstler ve
maskeler gibi Batı Asya ve
Antik Yunan medeniyetlerinin
özelliklerini taşıyan çok
sayıda tarihi eser çıkarıldı.
Uzmanlar, bu tür tarihi
eserlerin büyük olasılıkla
o dönemde Doğu ile Batı
arasında yapılan kültürel
değişimler kapsamında Çin’e
getirildiğini düşünüyorlar.
Bu varsayımın doğru olduğunun
tespit edilmesi durumunda,
buradan geçen İpek
Yolu’nun bundan 3 bin yıl
önce kurulduğunu söylemek mümkün
olacak.
Karadaki
İpek Yolları’nın yanı sıra
bir de “Deniz İpek Yolu”
vardı. Guangzhou limanından
Malaka Boğazı’nı geçerek
Sri Lanka, Hindistan ve Doğu
Afrika’ya ulaşan “Deniz
İpek Yolu”’nun Song
hanedanı döneminde oluştuğu,
Doğu Afrika’daki
Somali’de yapılan kazılarda
çıkarılan tarihi eserlerle
kanıtlandı.
Çin ve
dünya uygarlığının başlıca
beşiği olan ülkeleri bir
araya getiren Deniz İpek Yolu,
geçtiği ülkeler arasındaki
ekonomik ve ticari temasları
yoğunlaştırdığı için
“Doğu ve Batı Arasındaki
Diyalog Yolu” olarak da
adlandırılıyor. Tarih kayıtlara
göre Marco Polo, Çin’e
Deniz İpek Yolu üzerinden
gelmiş, dönüşte yine Çin’in
Fujian eyaletine bağlı
Quanzhou limanından gemiye
binerek bu yolu izleyip
memleketi Venedik’e dönmüştü.
|