中国国际广播电台
İmparator Qin Shihuang’ın
mezarı, Sha’anxi eyaletine
bağlı Lintong ilçesinin beş
kilometre doğusundaki Yanzhai
nahiyesinde yer alıyor. Güneyde
Lishan Dağı’nın yamacına
yaslanan, kuzeyde de Weishui
Nehri’ne bakan mezar,
havadan bakıldığında
kocaman bir piramidi andırıyor.
İmparator Qin
Shihuang’ın mezarının düzenlemesi
ve yapısı, Qin hanedanının
başkenti Xianyang’ınkine
tamamen uygundur. Çok yüksek
olan mezarın yeraltındaki kısmı,
Xianyang’daki imparatorluk
sarayını andıran bir yeraltı
sarayıdır. Mezarın iç ve dış
bölümleri, Xianyang’daki
sarayı ve dışındaki kenti
temsil ediyor. Yan yapılarıyla
birlikte toplam 66.25
kilometrekarelik alanı
kapsayan mezar, bugünkü
Xi’an şehrinden bir kat
daha büyüktür.
İmparator
Qin Shihuang, 13 yaşında
tahta geçtiği günden
itibaren Lishan Dağı’nın
eteğinde mezar inşa
ettirmeye başladı, Çin’i
birleştirdikten sonra da ülkenin
her yerinden 100 binden fazla
insanı mezar şantiyesinde çalıştırdı.
Mezarın inşaatı, Qin
Shihuang 50 yaşında ölünceye
kadar toplam 37 yıl sürdü.
Tarih kayıtlarına göre
mezar, yeraltı sularının
altında yer alıyor. Eritilmiş
bakırla sağlamlaştırılan
mezarın yeraltı sarayı kısmında
çok sayıda bina ve kabul
salonları inşa edildi, içlerine
sayısız değerli eşya ve mücevher
konuldu. Soygunları önlemek
için mezarın birçok noktasında
ok fırlatan mekanizmalar
tesis edildi. Yeraltı sarayının
tavanına gökyüzü ve yıldızları
simgeleyen değerli taş ve
inciler yerleştirildi. Yeraltı
sarayının tabanında da Çin’in
haritasını simgeleyen düzenlemeler
yapıldı. Tabanda açılan
kanal ve çukurlara mekanik yöntemlerle
cıva doldurularak ırmaklar
ve deniz canlandırıldı, üzerlerine
altından yapılan yabani
tavuk heykelcikleri bırakıldı.
Yeraltı sarayına balina yağıyla
yapılan “sönmez lambalar”
da yerleştirildi. Mezarın
etrafında ise pişmiş
topraktan yapılan büyük bir
“heykel ordusu” konuşlandırıldı.
Mezarın tasarımı, Çin’in
ilk imparatoru olan Qin
Shihuang’ın sonsuz
yetkileri ve otoritesini yansıtıyor.
Qin Shihuang, M.Ö 210 yılında
Shaqiu bölgesinin Pingtai köyünde
(bugünkü Hebei eyaletine bağlı
Pingxiang bölgesi) öldü. Ölümünden
iki ay sonra cesedi,
Xianyang’a getirilerek büyük
törenle mezara yerleştirildi.
Qin Shihuang’ın sarayında
hizmet veren bütün kadınlar
ve mezarın inşasına katılan
bütün zanaatkar ve köylüler,
Qin hanedanının ikinci
imparatoru Hu Hai’nin
emriyle Qin Shihuang’ın
cesediyle birlikte mezara canlı
olarak gömüldü.
Han
hanedanı dönemindeki tarihçi
Ban Gu tarafından yazılan
“Han Shu” (Han Hanedanı
Tarihi) ve Kuzey Wei hanedanı
dönemindeki tarihçi Li
Daoyuan tarafından yazılan
“Shuijing Zhu” (Akarsularla
İlgili Dipnotlar) adlı tarih
kitaplarında, İmparator Qin
Shihuang’ın mezarının M.Ö
206 yılında Qin hanedanını
yok eden Xiang Yu tarafından
yıkıldığı anlatılıyor.
“Shuijing Zhu”ya göre
Xiang Yu, Xianyang kentini ele
geçirdikten sonra mezardan çıkarılan
eşyaları taşımak için 300
bin kişiyi 30 gün çalıştırmış,
ancak bu hazineyi tümüyle taşıyamamıştı.
Mezardaki bronz tabutu, daha
sonra hırsızlar tarafından
çalınmıştı. Daha sonra
ise mezar, kaybolan koyunlarını
aramak için elindeki meşaleyle
içeri giren bir çobanın
hatası yüzünden çıkan
yangında tamamen yok olmuştu.
Kitapta, yangının 90 günden
fazla sürdüğü de yazılıyor.
Kitaptaki bu görüş, yaygın
olarak kabul görüyor.
Ancak
bazı insanlar bu görüşe şüpheyle
bakıyorlar. Çünkü Qin
Shihuang’ın ölümünden
yaklaşık 100 yıl sonra yaşayan
Sima Qian tarafından yazılan
“Tarih Kayıtları” adlı
kitapta, Qin Shihuang’a ayrılan
özel bir bölüm yer almasına
rağmen mezarın yıkılışından
hiç söz edilmiyor. Qin
Shihuang’ın ölümünden
600 yıl sonra yaşayan Li
Daoyuan’ın mezarın yıkılışını
ayrıntılı şekilde anlatması,
ister istermez şüphe uyandırıyor.
Aradan
binlerce yıl geçtikten sonra
Çinli arkeologlar, 1949 yılından
sonra İmparator Qin
Shihuang’ın mezarına yönelik
keşif araştırmalarına başladılar.
Mezarın bir parçası olarak
anlaşılan Yeraltı Heykel
Ordusu’nun (Terra Cotta)
1970’li yıllarda keşfedilmesinden
sonra mezara yönelik
arkeolojik çalışmalar da yoğunluk
kazandı. Arkeologlar, mezarın
yeraltı sarayının çevresinde
200’dan fazla sondaj yaptı,
ancak soyguncular tarafından
açıldığı düşünülen,
biri mezarın kuzeydoğusunda,
diğeri batısında yalnızca
iki delik tespit ettiler. Çapı
90 santim, derinliği 9 metre
olan bu iki delik, mezarın
merkezinden 250 metre uzaklıkta
son buldu. Toprak altında gömülen
bu iki delik yer üstünden hiç
görülmüyor.
Mezar üzerindeki
topraklara hiç dokunulmaması,
yeraltı sarayının duvarlarında
kırık izlerine hiç rastlanılmaması
ve yeraltı sarayındaki cıvaların
düzenli dağılımı gibi kanıtlar,
yeraltı sarayının hiç
zarar görmediğini, dolayısıyla
Ban Gu ve Li Daoyuan’un
kitaplarında mezarın yıkılışı
konusunda aktardıkları
bilgilerin asılsız olduğunu
gösteriyor. Arkeologlar,
Xiang Yu’nun büyük olasılıkla
yalnızca mezarın yan yapılarını
tahrip ettiğini düşünüyorlar.
Bu tahminlerin doğrulanması
durumunda, İmparator Qin
Shihuang’ın mezarının dünyada
eşi görülmeyen bir yeraltı
sarayı olduğu anlaşılacaktır.
|