中国国际广播电台
Timuçin’in 1206 yılında
Moğol yönetimini kurmasının
ardından Kubilay, 1271 yılında
devletin adını “Yuan”
olarak belirledi ve 1279 yılında
Song hanedanını yok ederek
başkentini Dadu’ya (bugünkü
Beijing) taşıdı.
Moğollar,
Gobi Çölü’nün kuzeyinde
yaşarlardı. Timuçin, diğer
Moğol kabileleri yenerek Moğolistan’ı
birleştirdikten sonra Moğol
İmparatorluğu’nu kurdu ve
kendisini Cengiz Han ilan etti.
Moğol ordusu, batıya da
seferler yaparak Orta Asya, Doğu
Avrupa ve İran’a saldırdı.
Merkezi Holin (bugün Moğolistan
Halk Cumhuriyeti’nin
Harholin bölgesi) olan ve
Avrupa ile Asya kıtasını
kapsayan büyük Moğolistan
İmparatorluğu, kısa bir süre
sonra birbirinden bağımsız
birkaç hanlığa bölündü.
Moğol imparatoru, yalnızca
adı gereği Moğolların
ortak hanı durumuna düştü,
zayıfladı.
Yuan
hanedanının kuzeyi, uzun süren
savaşlar yüzünden yıkıma
uğramıştı. Yuan hanedanının
kurucusu ve İmparator Şizu
olarak bilinen Kubilay, tarımı
teşvik eden politikalar
uyguladı ve Sarı Irmak’ı
ıslah ettirdi.
Çin,
Tang, Song ve Yuan hanedanları
döneminde dünyanın en gelişmiş
ülkesiydi. Çin’in
ekonomisi ve kültürü komşuların
yoğun ilgisini çekiyordu. O
dönemde dünyanın çeşitli
ülkeleri, Çin’e sık sık
elçi gönderiyor ve çok sayıdaki
yabancı tüccar da Çin’e
akın ediyordu. Çin’in
yabancı ülkelerle olan
temaslarında da eşi görülmemiş
canlılık görülüyordu. Bu
temaslar, Yuan hanedanı döneminde
doruğa ulaştı. Yuan hanedanı
ile Japonya ve Güneydoğu
Asya ülkeleri arasında yakın
temaslar kuruldu; çok sayıdaki
Çin gemisi, Çin ve Hindistan
arasındaki denizlerde gidip
geliyordu. Çin’in üç büyük
icadı matbaacılık, barut ve
pusula, Yuan hanedanı döneminde
Arap yarımadası üzerinden
Avrupa’ya, Arapların
astronomi, tıp ve matematik
bilgileriyle İslam dini de Çin’e
tanıtıldı. Çin ve Arap yarımadası
arasında deniz taşımacılığının
yanı sıra Yunnan eyaleti üzerinden
kara taşımacılığı da açıldı.
Doğu Afrika’ya gönderilen
Çin porselenleri, Fas’a
kadar ulaştırıldı.
Venedikli bir işadamı olan
babasıyla birlikte 1275 yılında
Çin’e giden Marco Polo, Çin’de
17 yıl yaşadı. Marco
Polo’nun “Seyahatname”
adlı kitabı, asırlar içinde
Batılıların Çin’i ve
Asya’yı tanımak için başvurdukları
önemli bir kaynak oldu.
Yuan hanedanı döneminde kültür
alanındaki önemli bir gelişme,
Yuan Qu’nun (tiyatronun bir
biçimi) ortaya çıkmasıydı.
Guan Hanqin, Wang Shipu, Baipu
ve Ma Zhiyuan gibi tanınmış
Yuan Qu yazarlarının “Dou
E’ye Yapılan Haksızlar”
ve “Batı Odasının
Hikayesi” gibi sahnel
eserleri, Çin kültüründe
önemli bir yere sahiptir.
Moğol
yönetiminin Han Çinlilerine
yaptığı dayanılmaz sömürü
ve baskı, Hanların
ayaklanmasına neden oldu.
1333 yılına gelindiğinde
dini örgütler ve başka
gizli örgütler tarafından
başlatılan ayaklanmalar tüm
ülkeye yayıldı. Bu dönemdeki
büyük ayaklanma, Sarı
Irmak’ta yapılan ıslah çalışmalarına
katılan köylülerin başlattığı
“Kırmızı Başörtülü
Ordu”nun ortaya çıkmasıydı.
“Kırmızı Başörtülü
Ordu”nun Haozhou bölgesindeki
birlikleri, Zhu Yuanzhang’ın
liderliğinde “Moğolları
kovarak Çin’i yeniden
kurmak” sloganıyla geniş
destek kazandı. Zhu Yuanzhang,
ordusuyla birlikte 1368 yılında
Dadu’yu ele geçirerek Yuan
hanedanını devirdikten sonra
Ming hanedanını kurdu.
|