中国国际广播电台
Hou Zhou hanedanının
generali Zhao Kuangyin, Chen
Qiao kasabasında ayaklanma başlatarak
960 yılında kendisini İmparator
Tai Zu ilan ederek Song
hanedanını kurdu. Song
hanedanının kuruluşuyla
“Beş Hanedan ve 10 Devlet”
dönemi kapandı ve Çin’deki
bölünmüşlük sona erdi.
Song hanedanı, 1279 yılında
Yuan hanedanı tarafından
devrilmesine kadar toplam 319
yıl varlığını sürdürdü.
Song hanedanı, Kuzey ve Güney
olmak üzere ikiye ayrıldı.
Kuzey Song hanedanı döneminde,
Kitanlar kuzeyde Liao
devletini (947-1125 yılları
arası), Dangxianglar kuzeybatıda
Xixia devletini (1038-1227 yılları
arası), Nüzhenler kuzeyde
Jin devletini (1115-1234 yılları
arası) kurdular. 1125 yılında
Liao devletini yok eden Jin
devleti, 1127 yılında Song
hanedanının başkenti
Kaifeng’i işgal ederek İmparator
Hui Song ve varisi Qin
Zong’u kaçırdı. Böylece
Kuzey Song hanedanı yıkıldı.
Bunun ardından Song sülalesi
mensubu Zhao Gou, hanedanın güney
başkenti Yingtian’da (bugün
Henan eyaletine bağlı
Shangqiu şehri) tahta geçerek
İmparator Gao Zong oldu. Daha
sonra Lin’an’a (bugünkü
Hangzhou şehri) kaçan
imparator Gao Zong, Yantze
Nehri’nin güneyini yöneten
Güney Song hanedanını kurdu.
Dar bir alana sıkıştırılan
Güney Song hanedanı, Song
hanedanının çöküş dönemiydi.
Kuzey
Song hanedanının Çin’in
kuzey bölgelerini birleştirmesiyle
toplumsal, ekonomik ve kültürel
alanlarda büyük gelişmeler
kaydedildi, dış ticaret de
gelişti. Fan Zhongyan tarafından
başlatılan “Qingli Reformu”
ve Wang Anshi tarafından başlatılan
reform, Kuzey Song hanedanına
uzun süreli refah
getirememesine rağmen, bazı
toplumsal sorunları gidermeyi
başardı. Kuzey Song hanedanının
son yılında devletin çürümüş
karanlık yönetimine karşı
Fang La ve Song Jiang liderliğinde
köylü isyanı meydana geldi.
Kuzey Song hanedanının Jin
devleti tarafından yok
edilmesinden sonra Güney Song
hanedanı, Yantze Nehri’nin
güneyini yönetmekle yetindi
ve kuzeye seferler düzenleyerek
ülkeyi yeniden birleştirme
hevesini yitirdi. Yurtsever
general Yue Fei’nin kuzeyden
gelen Jin saldırılarına karşı
verdiği çetin mücadele, Güney
Song hanedanının hükümdarlarının
gözünde yalnızca güney Çin’de
daha rahat yaşamalarını sağlayan
bir unsurdu.
Güney
Song hanedanının son yıllarında
başvezir Jia Sidao’nın
yetkileri kötüye kullanması,
Güney Song hanedanının yıkılışını
hızlandırdı.
Song hanedanı döneminde Çin,
birçok alanda, özellikle
bilim ve teknoloji alanında büyük
başarılar sağladı. Bu dönemde
pusula, matbaacılık ve barut
yaygınlaştı. Dönemin
bilimadamı Bi Sheng, Avrupalılar’dan
400 yıl önce tipografi tekniğini
keşfetti; Su Song, dünyadaki
ilk kronometreyi icat etti;
Shen Kuo’nun yazdığı
“Meng Xi Bi Tan”, bilim ve
teknoloji tarihindeki önemli
bir eser olarak kabul edildi.
Kültür alanında Li bilimi (görgü
kuralları bilimi) son derece
popüler oldu, Zhu Xi ve Lu
Jiuyuan gibi tanınmış görgü
kuralları uzmanları ortaya
çıktı. Taoculuk ve ve
Budizm’in yanı sıra dışardan
gelen dinler de yaygınlaştı.
Kuzey Song hanedanı döneminde
yaşayan tarihçi ve edebiyatçı
Ouyang Xiu’nun kaleme aldığı
“Yeni Tang Tarihi”, Tang
hanedanının tarihinin
gelecek nesillere aktarılmasına
büyük katkı yaptı; Sima
Guang’un kaleme aldığı
“Zi Zhi Tong Jian” (Yöneticilere
Ayna Olan Malzemeler
Koleksiyonu) ise kronolojik
tarih araştırmalarıyla
ilgili bir şaheserdir.
Edebiyat alanında Ouyang Xiu
ve Su Shi gibi seçkin deneme
yazarları ortaya çıktı. Şiirin
bir biçimi olan Song ci, bu dönemde
yaşayan Yan Shu, Liu Yong,
Zhou Bangyan, Li Qingzhao ve
Xin Qiji gibi büyük şairlerin
sayesinde eşi görülmemiş
biçimde doruğa ulaştı.
Tiyatro ve gelenksel Çin
operaları, toplumda geniş
ilgi gördü. Dağ, nehir, çiçek
ve kuş, resimlerin ana
konuları oldu. Dönemin büyük
ressamı Zhang Zeduan’ın
“Qing Ming Shang He Tu” (Qing
Ming Bayramındaki Nehir
Manzarası), Çin’in resim
sanatındaki ölümsüz
eserlerden biridir.
|