中国国际广播电台
Geleneksel
Çin tıbbında, Han tıp
sistemi, en zengin uygulamalı
ve kuramsal birikime ve en
eski tarihe sahiptir.
Geleneksel Çin tıbbının
kaynağı, Çin’in Sarı
Nehir bölgesidir. Çok
eskiden kendi bilgi sistemini
kuran geleneksel Çin tıbbı,
uzun vadeli gelişme sürecinde
değişik tarihi dönemlerde
geliştirildi. Birçok ünlü
hekim, çeşitli önemli tıbbi
görüşler ve tıp eserleri
ortaya çıkardılar.
3 bin yıl
önceki Yin-Shang hanedanlığı
dönemine ait kemik üzerine
yazılı bir buyrukta, Çin’deki
sağlık sistemi ve 10’dan
fazla hastalık hakkında
tarifler bulunur. Zhou
hanedanlığı döneminde, gözlem,
koklama, dinleme, elle muayene,
ilaç, akunpuktur ve ameliyat
gibi yöntemlerle, hastalıkların
teşhis ve sağaltımına başlandı.
Qin-Han hanedanlığı döneminde,
“Huandi Neijing” adlı ayrıntılı
kuramsal bir tıp eseri de yayımlandı.
Bu, şimdiye kadar bulunan
geleneksel Çin tıbbına ilişkin
en eski kuramsal eserdir.
Hekim Zhang Zhongjing tarafından
yazılan “Shang Han Lun”
adlı bir eserde, birçok
hastalığın muayene ve sağaltım
ilkesi açıklanır. Bu
kuramsal bilgiler, bundan
sonraki tıbbi gelişmeye
temel oluşturur. Han
hHanedanlığı döneminde, Çin’de
cerrahlık çok yüksek düzeye
ulaştı. “Üç Devlet
Dosyası” adlı bir kitapta,
ünlü hekim Hua Tuo’nun
anestezi yoluyla hastalara çeşitli
ameliyatlar uyguladığı
anlatılır.
Weijin
Kuzey-Güney hanedanlığı
(220-589) ve Suitang 5
hanedanlığı (581-960) arasında,
nabza bakma teknikleri büyük
gelişme kaydetti. Jin
hanedanlığı döneminde,
Hekim Wang Shuhe tarafından
yazılan, “Nabız Durumları”
adlı kitapta, 24 nabız
durumu yer alır. Bu kitap,
yalnız geleneksel Çin tıbbına
büyük etki yapmakla kalmadı,
etkisi yabancı ülkelere de
yayıldı. Bu dönemde tıp
bilimiyle ilgili çeşitli
dallar günden güne olgunlaşıyordu.
Akunpukturla ilgili
“Akunpukturun A ve B Teorisi”;
eczacılık ile ilgili “Baopuzi”,
“Zhouhoufang” ve
“Leigong Paoyan Lun”;
cerrahiyle ilgili “Liujuanzi
Guiyifang” ve “Çeşitli
Hastalıkların Kökleri”;
çocuk hastalıklarıyla
ilgili “Lulu Jing” yazıldı.
“Yeni Ben Cao Gang Mu” ise
dünyadaki ilk eczacılık
eseri oldu. Gözle ilgili özel
eser, “Yin Hai Jing Wei”
adlı bir kitaptı. Öte
yandan; Tang hanedanlığı döneminde
Sun Simiao ve Wang Tao tarafından
eczacılık la ilgili “Qian
Jin Yao Fang” ve “Wai Tai
Mi Yao” gibi büyük tipteki
reçete kitapları yayınlandı.
Song hanedanlığı
döneminde (960-1279) tıp ve
akunpuktur eğitimine büyük
ıslah yapıldı. Wang Weiyi,
akunpuktur noktalarıyla
ilgili “Bakır İnsan
Heykeli Akunpuktur Noktaları
Resmi” adlı kitap yazdı,
daha sonra öğrencilere ders
vermek amacıyla, vücut üzerinde
akunpuktur noktalarının gösterildiği,
gerçek insan gibi büyüklüğünde
iki heykel yaptı. Onun bu eğitim
çalışmaları akunpunkturun
geliştirilmesine büyük etki
yarattı. Ming hanedanlığı
döneminde (1368-1644) bazı tıp
uzmanları, humma ve bulaşıcı
hastalıklar arasındaki farklığa
doğru tanı koydular. Qing
hanedanlığına kadar, ateşli
hastalıklarla ilgili kuram
olgunlaşma aşamasına ulaştı
ve “Ateşli Hastalıkların
Açıklanması” gibi özel
kitaplar da yayımlandı.
Ming
hanedanlığı döneminde, Batı
tıbbı Çin’e getirilmeye
başladı. Birçok tıp adamı,
geleneksel Çin tıbbı ve batı
tıbbının birlikte kullanılması
ve çağımızda geleneksel Çin
tıbbı ve Batı tıbbının
birleşmesinin mükemmel bir
sistem oluşturacağını
savundular.
|