Çin Komünist Partisi 18. Merkez Komitesi 4. Genel Kurul Toplantısının, Başkent Beijing'de 23 Ekim'de sona ermesi bekleniyor. Toplantı bitiminde "Hukuk Temelinde Devleti Yönetmeye İlişkin Bazı Önemli Kararlar" adlı bir belge yayınlanacak. Belge, hukuk devleti inşası için bir yol haritası; toplumsal adaletin, adalet reformunun güçlendirilmesinde kıvılcım niteliğinde olacak.

Adalet reform iki eyalette sınandı

Geçen yılın sonunda düzenlenen ÇKP 18. Merkez Komitesi 3. Genel Kurulu'nda adalet sistemi reformunun kapsamlı olarak derinleştirilmesi için somut düzenlemeler yapıldı. Ardından, Shanghai ve Guangdong eyaletlerinde pilot uygulamalar başlatıldı. Uygulama, adalet sisteminde kadro yönetiminin güçlendirilmesi ve adalet sorumluluğu sisteminin sağlıklı hale getirilmesi yoluyla reform çalışmalarını hızlandırmayı hedefledi.

Çin Sosyal Bilimler Akademisi Hukuk Bilimi Merkezi Araştırmacı Xiong Qiuhong uygulamanın önemini vurguladı: (SES-1)

"Çin'deki adalet reformu aslında geçen yüzyılın 80'li yıllarında başladı. Önceki reformlarda sistemdeki teknik sorunlara ağırlık verilmişti. Şimdiki reform ise sistemin özüne ilişkin konulara yoğunlaştı. Ancak bu konuların her biri için reform yapılması hiç kolay değil. Buna rağmen, reformun yönü doğru, geleceği parlaktır. "

Yargıç ve savcılara farklı yönetim

Adalet sisteminde kadro yönetimi konusunda yapılan reformlar aslında çoktan başladı. Yargıç ve savcılarla bu sistemde görev yapan diğer devlet memurlarına farklı yönetim uygulanacak. Böylece yargının kalitesi yükseltilecek ve sosyal adalet korunacak.

Shanghai kentinde yapılan pilot uygulamada adalet sisteminde görev yapanlar üç bölüme ayrıldı. Tüm çalışanların üçte biri yargıç ve savcı, diğerleri hukuk asistantları ve idari yönetim personeli olacak.

Uygulamanın 5 yıl içinde tamamlanması planlanıyor. Çin Renmin Üniversitesi Professör Chen Weidong, uygulamada en büyük zorluğun bireysel çıkarlara dokunmak olduğunu vurguladı. Professör Chen şunları söyledi: (SES-2)

"Reform uygulamasında kimler yargıç ve savcı olacak, kimler diğer çalışma mevkilerinde bulunacak? Bu bireysel çıkarları ilgilendiren son derece hassas sorun."

Shanghai'da başyargıç sistemi

Adalet çevresinde "Adaletsiz bir yargılama, on suçtan beter" denir. Ancak, adalet yetkilerine denetim nasıl güçlendirilecek? Başarısız yargılanmanın önüne nasıl geçilecek?

Shanghai kentinde başyargıç sorumluluğu sistemi hayata geçirildi. Davaya katılan tüm adalet personelinin yetkileri netleştirildi. Shanghai 2. Orta Dereceli Halk Mahkemesi Araştırma Ofisi Başkan Yardımcısı Xu Ziliang şu bilgiyi verdi: (SES-4)

"Pilot uygulama kapsamında Nisan ayında yargılama yetkileri reformunu başlattık. Yargıçlar Karma Toplantısı mekanizması yürürlüğe girdi. Başyargıç ve diğer düzeydeki yargıçların yetkileriyle sorumlulukları netleştirildi. Yargıçların çalışma performansını değerlendirme sistemi de yenilendi."

Yargılama sorumluluğu sistemi, adalet yetkilerine kısıtlama yapabilen tek yöntem değil. Çin Sosyal Bilimler Akademisi Hukuk Bilimi Merkezi Araştırmacı Xiong Qiuhong şöyle konuştu: (SES-5)

"Yargılama sorumluluğu sistemi, yetkilere kısıtlama getiren tek yöntem değil. Örneğin, dava yönetimi, bilişim yollarıyla etkin şekilde gerçekleştiriliyor. Böylece yargılama süreci üzerindeki denetim güçlendirilecek, adalette şeffaflık artırılacak. Nitekim, adalet çevresinde önde gelen avukatların denetime katılımı da güçlendirilecek. Avukatların, yargılama sürecinde, savunmasını yaptığı davalı veya davacı adına görevlerini yerine getirmeleri, aslında yargıçlara bir denetim niteliğinde."

Eyalet düzeyinde tek yönetim çatısı

Öte yandan, eyalet düzeyinde yerel mahkemelerle savcılıklara ait kadro, maliye ve malzemenin tek yönetim çatısı altında toplanması, mevcut adalet reformunun diğer önemli bir konusu. Bunun zorluğunun, yetkinin yeniden dağılımı olduğu savunuluyor.

Çin Komünist Partisi 18. Merkez Komitesi 4. Genel Kurul Toplantısı'nda hukuk devleti inşası konusunda alınan önemli kararlar, çalışmalara ışık tutacak. Çin Sosyal Bilimler Akademisi Hukuk Bilimi Merkezi Araştırmacı Xiong Qiuhong, sorunların isabetli bir şekilde saptanmasının, çözümün ön koşulu olduğunu vurguladı: (SES-7)

"Devleti hukuk temelinde yönetmenin temel şartı, hukuku devlet yönetiminin en yüksek yerine yerleştirmektir. Bu, sağlıklı bir yasamayı ve yürütmeyi gerektiriyor. Yeni tur adalet reformunda, sorunlar isabetli bir şekilde saptanmalı ve aşamalı olarak çözüm getirilmeli. Böylece sosyal ve ekonomik gelişmeye ayak uydurulabilir. "