Henan'ın merkezi Zhengzhou, Yeni İpek Yolu'nun Çin'deki ulaşım ve lojistik üssü oluyor. Zhengzhou, Çin'in bütün merkezlerine hava, kara, deniz ve demiryollarıyla bağlanacak, o merkezlerden gelen mallar yine hava, kara, deniz ve demiryollarıyla dünyanın bütün merkezlerine gönderilecek.

Zhengzhou kara ve demiryolları, İpek Yolu'nun hem kuzey, hem orta kuşak ulaşım yollarının birleştiği lojistik merkez oluyor. Zhengzhou, coğrafi konumu nedeniyle seçildi.

"Zhong Yuen" Çincede "orta bölge, çok önemli merkez" anlamına geliyor. Bunu biraz açalım: Önce "Zhong Yuen" vardı; "Çin uygarlığının beşiğiydi". Sonra Çin uygarlığı gelişti. Bugün Henan'ın merkezini oluşturan Zhengzhou bölgesi, tarihte çok uzun asırlar boyunca "Zhong Yuen"di, yani Çin! Zamanla "Zhong Yuen" gelişti, büyüdü ve Çin uygarlığı, Çin devleti ortaya çıktı. Tarihte 200'den fazla imparator burayı başkent olarak seçti.

Xi Jinping 10 Mayıs günü Zhengzhou'ya gelmiş, ulaşım ve lojistik inşasını denetlemiş ve bu projelerin İpek Yolu Ekonomik Kuşağı'nın inşasına katkıda bulunabileceğini umduğunu söylemiş. Cumhurbaşkanı Xi Jinping'in gelişi, şirketlerin, insanların umutlarını adeta fitillemiş.

İpek Yolu sayfasını açan Almanya treni

Geçenlerde, bir grup yerli ve yabancı gazeteciyle birlikte, İpek Yolu Zhengzhou lojistik merkezinin büyük inşasına tanık olduk. Önce kasklarımızı takıp yeni yapılan Havalimanı'nın haber merkezinin tepesine çıkarak etrafı seyrettik. İnşaat alanı ufka kadar uzanıyordu. Aşağıda işçiler kazılmış temellerde çalışıyor, devasa vinçler demir taşıyor...

Zhengzhou Uluslararası Havalimanı, yük taşımada Çin'in 8. havalimanı. Şimdi burası daha da geliştiriliyor. Hedefleri Çin'deki en büyük uluslararası lojistik merkezi olmak.

Sonradan öğrendik ki inşaat alanı tam 45 kilometre boyunca uzanıyor. Tabii bunun hepsi havaalanı değil. Havaalanından metroyla kente, lojistik merkezine, demiryoluna va karayoluna yeni bağlantılar inşa ediliyor... Otobüsle hepsini gezdik, güleryüzlü yöneticiler planlarını, çalışmalarını anlattılar.

Yeni ulaşım yolları yapılıyor olsa da Zhengzhou aslında eskiden beri önemli bir ulaşım merkezi. 2013 Temmuzu'ndan beri Almanya'ya yük treni gönderiyor. O tren, Yeni İpek Yolu sayfasının yeniden açılmasını simgeliyor. 1 Ağustos'ta 100. tren Zhengzhou'dan yola çıktı. Zhengzhou zaten Çin demiryollarının "kalbi" olarak anılıyor...

Büyümenin yeni dinamiği

Çin'de bütün şirketlerin, yerel yönetimlerin İpek Yolu ekseninde büyüme planları yaptıklarını saptamıştık. Zhengzhou'da gözlerimizle tanık olduk. Zhengzhou'dan Luoya'ya giderken, yolda Yuxin lojistik şirketini ziyaret ettik. Daha uzaktan şirket alanında yeni inşaatlar başlatıldığını gördük. Hemen ardından şirket yetkilisi bir sunum yaparak büyüme planlarını ve bu yolda attıkları adımları anlattı.

Şirket yetkilisi, Zhengzhou'nun eskiden beri ulaşım ve lojistik merkezi olduğunu hatırlatarak başladı söze. "Biz" dedi, "karayolu üzerinden lojistik hizmeti verdik bugüne kadar. Ama şimdi kara, deniz, hava ve demiryolu olmak üzere dört ulaşım yolunu esas alan lojistik planımızı yaptık ve uygulamaya koyduk. Ulaşımda Yangze Nehri'nden de yararlanmayı planlıyoruz."

Yuxin'in 12 eyalette şubesi var. 2017 yılına kadar 23 eyalette ve merkeze doğrudan bağlı 4 kentte şube açacak. Şirket müşterilerinin çoğu imalat sektöründen, markalarla ortak çalışıyor, mal alıp dağıtıyor. Yuxin'in çalıştığı şirket sayısını çoğaltma planı da hazır.

Yuxin, Zhengzhou Uluslararası Lojistik Merkezi ile işbirliği halinde çalışıyor. Yurt içinden topladığı malları merkeze gönderiyor, oradan da yurt dışına... Lojistik üssüne yakınlığı, Yuxin'in maliyetlerini düşürüyor.

İnşaatlar var demiştik. Gördüklerimizin dışında, şirketin bulunduğu alanın altı, yeraltı deposu halinde inşa ediliyor. Ayrıca "yeşil ulaşım" planı da adım adım hayata geçiriliyor. Yakıt olarak doğalgaz kullanan pek çok yeni araç sıra sıra dizilmiş... Yuxin, modern, kapsamlı elektronik bilişime bağlı bir ağ da kuruyor. Yuxin önderliğinde bir şirketler grubu oluşturulmuş. Şirketler aynı kaynakları kullanabiliyor veya kaynakları paylaşabiliyor.

Ayakları tarihe basan Köprü

Ardından, Zhengzhou'yu Yuntaishan'a bağlayan otoyol üzerindeki çalışmaların önemli bir noktasına vardık: Taohuayu Köprüsü. Otobüste bizimle seyehat eden, Ulaştırma Bakanlığı'nın sempatik yetkilisi bilgi vermeye başlıyor.

Köprünün ayakları tarihi bir yere basıyor. Çin tarihinin iki önemli kahramanı Han Kralı Liu Bang ile Chu Kralı Xiang Yu arasında, MÖ 203 yılında geçen savaş alanına. Liu Bang o zaman henüz kral değil. Xiangyu savaşı kaybettiği halde, Liu Bang'la toprakları paylaşıyor... Chuhe Hanjie adı verilen bu alan şimdi büyük bir turistik park haline getiriliyor. Yeri gelmişken belirtelim, bütün bu ulaşım ve lojistik inşası planlanırken, turizmin ihtiyaçları da dikkate alınmış.

Köprü, Sarı Nehrin kuzeyiyle güneyini birbirine bağlıyor. Aslında 5 köprü daha var ve üç köprü de inşa halinde. Ama Taohuayu Köprüsü, bunların en önemlisi. Hem konumu, hem uzunluğu, hem dünyada örnek gösterilen mimari özellikleri nedeniyle.

Köprü 7 kilometre uzunluğunda. Ama 28 kilometre uzunluğundaki bir projenin parçası. Köprü, güneyde Raocheng otoyolu ile Lianyungang-Horgos otoyolunun birleştiği noktada başlıyor. Kuzeyde ise Zhengzhou-Yuntaishan otoyolu ile Lanzhou-Jiaozuo otoyolunun birleştiği noktaya varıyor.

Köprünün yapımına 2011 yılında başlandı ve geçen yıl 23 Eylül'de tamamlandı. Hem Henan'daki lojistik merkezini güçlendirdi, hem paralelindeki Beijing-Hongkong-Makao otoyolunu rahatlattı.

Gezimiz sırasında hoş bir öykü anlatıldı, size de aktaralım: Zhengzhou'da yaşayan bir çift, devamlı kavga edermiş: Bu defa senin anneni mi ziyarete gideceğiz, benim annemi mi! Hiçbiri taviz vermek istemez, büyük kavga çıkarmış. Sonra Taohuayu Köprüsü yapılmış. Zhengzhou'daki çiftin kavgası bitmiş; önce birine gidiyorlarmış, sonra öbürüne.

Longmen Shiku mağaraları...

Değerli dinleyenler. İpek Yolu Ekonomik Kuşağı Çin ayağı boyunca dünyanın önemli tarihi miraslarına, büyük eserlere de tanıklık edebilirsiniz. Bu büyük kültürel birikim, İpek Yolu'na beşiklik eden hoşgörünün ve adaletin de kaynağı. Bu nedenle, gezimiz sırasında uğradığımız iki tarihi mekandan da söz etmek istiyoruz:

Önce, dünyaca ünlü Longmen Shiku mağaraları... Longmen'in muhteşem bir manzarası var. İki dağın arasından akan Yi ırmağı boyunca yürüyoruz. Solumuzda, ırmağın öbür yakasında Xiang Shan (Güzel Kokulu Dağ), sağımızda Longmen (Ejderha Kapısı) dağı var. Etraf yemyeşil. Xiang Shan'da tepeye doğru yer alan klasik Çin mimarisine sahip tapınaklar görüyoruz.

Sağımızda, kayalıklarda küçük oyuklar içinde heykelcikler beliriyor... Bu dağın kayalık bölümlerinde, insan eliyle oyulmuş küçüklü büyüklü tam 2 bin 345 oyuk ve mağara, o oyuk ve mağaraların içinde küçüklü büyüklü 100 binden fazla Buda heykeli var! Kimi bir karış boyunda, kimi bir ya da birkaç metre. Hepsi taştan oyulmuş, her biri bir sanat eseri.

Önce, biraz yukarı tırmanıp en eski ve büyük Buda heykeli önünde duruyoruz. Tam 1 bin 500 yıllık. Çin'de gördüğümüz Buda heykellerinden biraz farklı. Çok sempatik bir yüzü, dar omuzları ve zayıf bir bedeni var. Sevgiyle, ilgiyle size doğru bakıyor ve muzipçe gülümsüyor.

Kuzey Wei döneminde, 493 yılında yapımına başlanmış. Budizmin, Hindistan'dan Çin'e yayılmaya başladığı zamanlar. Bölgede hüküm süren İmparator Xiao Wen Di, Budizmi yaymak amacıyla bu mağaraları yaptırmaya başlıyor... Oyuk ve heykel yapımı tam 400 yıl boyunca devam ediyor.

Daha sonra Tang Hanedanı döneminde yapılmış, yan yana 9 büyük heykelin bulunduğu bölüme geçiyoruz. O dönem Lushena, yani ana heykel, bugünkü yaygın biçimini almaya başlamış. İfadesiz denebilecek kadar sakin, iri yarı ve otoriter. Boyu 17 metreyi aşıyor. Lushena'nın sözlük anlamını da belirtelim: Aydın.

Heykellerin her biri, şaşırtıcı derecede usta işi, sanat eseri. Rehberimiz, bu heykellerde, Budizm öncesi Çin topraklarında en yaygın din olan Taoizmin izleri olduğunu söylüyor.

Longmen Shiku, 2000 yılında Dünya Kültür Mirasları listesine dahil edilmiş bir eser... Luoyang kentinde bulunuyor. Luoyang, Luo nehrinin "sarıp sarmaladığı", içinden, etrafından nehir sularının aktığı bir kent. Yemyeşil. Luo, Sarı Nehir'in önemli kollarından biri.

İmparator güneye bakar

Kentin antik kapısına geliyoruz... Kapı, bir ana, iki yan kapıdan oluşuyor. Dışı epey restorasyon görmüş. Her kapının üzerinde yükselen tarihi binalar var. Çin'de eski çağlarda savunma amacıyla yapılan ve Que adı verilen yapılardan.

Irmak üzerine inşa edilmiş olan bu bina, içerde, zemininde büyük bir tarihi eseri koruyor: Taşa oyulmuş bir su kanalı. Sui hanedanı döneminde yapılmış olan bu tarihi kanalın üzerinde, cam zemin üzerinde yürümek heyecan verici.

Luoyang Tarihi Kapısı, güneye bakıyor. Çin'deki bütün kapılar gibi. İmparator da kuzeyde oturur, güneye bakar...

Xi'an'dan önce Luoyang vardı!

Luoyang, dokuz hanedan döneminde başkent olmuş önemli bir kent. Müzede, kentin en büyük refaha ulaştığı Sui ve Tang döneminin bir maketi yer alıyor. Zamanın büyük kentlerinden biri. Tang hanedanı döneminde önceleri başkent Luoyang, Xi'an'a daha sonra taşınıyor.

Tarihi İpek Yolu'nun başlangıcı Xi'an olarak kabul ediliyor. Ancak Luoyanglılar, İpek Yolu'nun, Xi'an'dan önceki başlangıç noktasının Luoyang olduğu iddiasındalar. Bu iddiayı kanıtlamak için araştırmalar yaptıkları, belge göstermek için çaba harcadıkları söyleniyor.

Burada da şimdi bütün planlar, Yeni İpek Yolu üzerine kuruluyor.