Çin-Türkiye İletişimi'nde sıkça yaptığımız kitap sohbetlerine devam ediyoruz. Bu hafta Çinli yazar Gu Hongming'in, Türkçede "Çin Halkının Zihniyeti" adıyla basılan kitabını değerlendireceğiz.

1857 doğumlu Gu Hongming, Çin'in geçiş dönemlerinden birinde yaşamış, Qing hanedanı içinde danışmanlık görevi üstlenmiş, 1915'te Pekin Üniversitesi'nde profesör olmuş, akıcı İngilizce, Almanca, Fransızca konuşabilen bir isim.

Gu, Çin Halkının Zihniyeti'nden Batı dünyası karşısında kendi ülkesini tanımlıyor. Sıradan Çinli insanın karakterini, düşünce yapısı, o yapıyı belirleyen faktörleri analiz ediyor. Çin dili, Çinli kadın, Çin medeniyet fikri üzerine mukayeseli incelemeler yapıyor.

Gu Hongming, "Hakiki bir Çinli, iki şeyin birleşimidir" diyor, "zeka ve anlayış."

Kitabın ilk bölümünde Çinlilerin temel ahlaki gücünün "İyi Yurttaşlık Dini" olduğunu belirtiyor. Bunun temelinde adalet duygusu ve insan doğasının iyiliğine olan inanç vardır diyor.

Yazara göre bu, Çin halkının manevi gücü. Bu manevi güç çatışmayı ve savaşı devre dışı bırakıyor. Avrupa'da krizlerin çözümünde bir gereklilik olan savaş, Çin'de sadece bire kaza olarak karşımıza çıkıyor.

Kafa-yürek çatışması

Bernard Berenson: "Avrupa sanatnını bilime dönüşme eğilimi vardır. Hiçbir başyapıtımız yoktur ki farklı çıkarların savaş alanına dönüşmesin!"

Bir tarafta bilim ve sanatın, diğer tarafta dinin çıkarları. Gu'ya göre, Avrupalının dini gönlünü tatmin ediyor ama kafasını etmiyor, bilimi kafasını tatmin ediyor ama gönlünü edemiyor!

Gu'ya göreyse Çin'de 2 bin 500 yıldır böyle bir çatışma yok. Neden? Çünkü Konfüçyüs bu çatışmayı engelledi.

Konfüçyüs düşüncesinin Çin toplumundaki işlevi? Neye karşılık geliyor, hangi ihtiyacı karşılıyor?

İnsan sanata, bilime, felsefeye ve dine neden ihtiyaç duyar?

Dünyanın gizemi karşısında, insan nasıl bir sorumluluk yüklenmiştir ve insan bu yükünü nasıl hafifletir?

CRI Türkçe editörleri, Gu Hongming'in kitabı bağlamında bu soruları ele alıyor...

Çin Halkının Zihniyeti

Gu Hongming (Ku Houng-Ming)

Doğu-Batı Yayınları, 2013

Çeviri: Hanife Güven