Hakkımızda | CRI  Hakkında | Eski Versiyonumuz
 
Türkler'den Çin'e Bakış | Ekonomi, Bilim ve Sağlık | Xinjiang | Çin Ansiklopedisi
Ana sayfa | Haber & Gündem | Kültür & Sanat | Yaşam Panoraması | Spor | Çin'i Gezelim | Çince Öğreniyoruz | Sanal Türk-Çin Dostluk Kulübü | Ankara Radyosu

Asya'dan Asya'ya mektup (06-06-2008)

(GMT+08:00) 2008-06-06 14:05:01 cri
"Gelmiş dünyanın dört bir ucundan

Ayrı dilleri konuşur, anlaşırız

Yeşil dallarız dünya ağacından

Gençlik denen bir millet var, ondanız.

Nazım Hikmet"

Canım Kızım,

Yaza doğru dört nala yol alan günlerden merhaba,

Mayıs ayı geride kaldı. Geçen ay Türkiye ve Çin'de iki gençlik bayramının yıl dönümü kutlandı. Mayıs 1919 Türkiye ile Çin'in emperyalizme karşı bağımsızlık uyanışının başladığı dönem olarak öne çıkar. Önce Atatürk 19 Mayıs'ı, sonra Mao 4 Mayıs'ı gençliğe armağan etti. Sana bu mektubumda Barış Adıbelli'nin "Mayıs 1919'un önemi " başlıklı makalesinden bölümler aktarmak istiyorum:

"20. yüzyıl iki büyük savaş ve üç büyük devrime şahitlik etmiştir. Birinci ve İkinci Dünya Savaşları ve Lenin önderliğinde Rusya'da, Mustafa Kemal Paşa önderliğinde Türkiye'de ve Mao önderliğinde Çin'de gerçekleştirilen devrimler 20. yüzyıla ve dünya tarihine damgasını vurmuştur. 20. yüzyılın bu önemli devrimlerinden ikisi açısından Mayıs ayı ayrı bir önem taşımaktadır. 19 Mayıs 1919'da küçük Asya'da Mustafa Kemal Paşa önderliğinde Türk milleti emperyalistleri mağlup edip mazlum halkların bağımsızlık meşalesini yaktı. 4 Mayıs 1919'da ise Çin halkı emperyalizme karşı ayağa kalkarak Asya'nın batı ucunda Mustafa Kemal'in başlattığı emperyalizmle mücadeleyi Asya'nın doğusunda tamamlayarak, 1949'daki devrimin temelini attı. Mustafa Kemal Sevr'i yırtıp atarken, Çinliler de Versay antlaşmasını ellerinin tersi ile ittiler."

"Çin, 1800'lü yıllardan itibaren Avrupalı büyük güçlerin Japonya'nın ve Rusya'nın baskısı altındaydı. Afyon savaşlarıyla birlikte Çin adeta sömürge hâline gelmişti. Bir zaman Çinlilerin cüce haydutlar dedikleri Japonya'ya karşı mağlup olmaları ve Tayvan'ı kaybetmeleri Çin'de ulusal uyanışın ilk kıvılcımlarını yaktı. 1912'de Dr. Sun Yat-sen öncülüğündeki devrimciler binlerce yıllık Çin imparatorluğunu yıkarak Çin Cumhuriyetini kurdular. Ancak kısa ömürlü oldu. O dönemde Çin'de en güçlü ordunun başında bulunan Yüan Şikay elindeki askerî güçle cumhurbaşkanlığını ele geçirdi ve kendisini imparator ilan etti. Ne ilginçtir ki meşruluğu olmayan bir savaş ağası olan Yüan'ın hükümetini ilk tanıyan ABD yani Başkan Wilson oldu."

"Tüm bu süreç içerisinde Japonya hızlı bir şekilde doğu Asya'da büyük bir askerî güç hâline gelmişti. Hızlı sanayileşme ve silahlanma Japonya'nın hammadde ihtiyacını artırıyordu. Japonya da Avrupalı güçlerin başvurduğu yola başvurarak Asya'da sömürge arayışlarına girdi. Bu arayış beraberinde askerî yayılmayı da getirdi. Japonya, Çin'den 1915 yılında 21 istek diye de bilinen bir takım taleplerde bulundu. Bu talepler açıkça Çin'i Japonya'nın sömürgesi yapıyordu. Yüan Şikay ve üst düzey Çinliler, aleyhlerine olan istekleri kabul ettiler. 21 istek duyulur duyulmaz Çinli vatanseverlerden bu işbirlikçi yöneticilere karşı büyük bir tepki ve öfke doğdu, ancak Yüan Şikay ölmesi sonucunda iktidar tekrar el değiştirdi. Bu arada Birinci Dünya Savaşı'nın patlak vermesi de gündemi değiştirmişti. Japonya derhal müttefikler yanında savaşa girerek Almanya'ya savaş ilan etti. Çin ise bir süre bekledikten sonra savaşın seyrini görünce kazanan tarafta olmak için Almanya'ya savaş ilan etti."

"Savaşın sonunda 1919 yılında toplanan Paris Barış Konferansına Çin çok büyük umutlarla katıldı, ancak konferansta Almanların Çin'deki nüfuz alanlarının hepsi Japonlara verildi. Bu gelişme, Çin'de duyulduğunda 3000 Çinli öğrenci ve aydın Tiananmen meydanına toplanarak büyük bir gösteri yaptı. Gösteriler tüm Çin'e yayıldı. Gösterilerde öğrenciler Çin heyetinden Versay antlaşmasını imzalamamalarını istiyordu. Yüzlerce telgraf Paris'e yağdı. Gösterilerde özelikle Pekin üniversitesi önemli bir rol oynadı. Çin'deki batılılaşma yandaşı birçok aydın bu süreç içerisinde yer aldı. Nihayet Çin heyeti Versay antlaşmasını imzalamadan geri döndü. 4 Mayıs hareketi, yüzyıllar boyunca köleleştirilmiş Çin halkının vatansever bir kalkışı oldu."

"1917'de Rusya'da yaşanan Bolşevik Devriminin rüzgârı da Çin'e ulaşmakta gecikmedi. 4 Mayısla başlayan süreç Çin'in ilk defa kendisini Batı dünyası ve sistemi içerisinde gördüğü bir zaman dilimiydi. Batı'dan büyük filozoflar ders vermek için Çin'e davet edildi. Markisizm üzerine eserler Çinceye çevrildi. Dahası Sosyalist örgütler kurulmaya başlandı ve iki yıl sonra da 1921 yılında Çin Komünist Partisi kuruldu."

"4 Mayıs, her şeyden önce Çinlilerin tebaa hallerinden vatandaş haline geçmelerini sağladı. Vatanseverlik duygusunun en somut şekliyle ortaya çıkmasına neden oldu. O zamana kadar Marksizm'in de dâhil olduğu birçok Batı düşüncesi Çin'de yoktu. 4 Mayıs hareketinin verdiği yeni ivme ile Çin toplumu başta öğrenciler ve aydınlar olmak üzere hızlı bir dönüşüm sürecine girişti. Cumhuriyet daha da güçlendi ve imparatorluğun kalıntıları ortadan kaldırıldı. Nihayetinde Sun Yat Sen'den sonra iktidara gelen Çang Kay Şek tarafından bütün Çin birleştirildi. Daha önce Çin, birçok bölgeye bölünmüştü. Milliyetçiler giderek Çin'de iktidarlarını sağlamlaştırdılar, fakat 4 Mayıs hareketinin getirdiği düşünsel devrim ve Dr. Sun Yat Sen'in çizmiş olduğu pratik uygulama giderek anlamını yitirmeye başladı. Devrimci olmaktan çok giderek statükocu bir hâl aldı. Yozlaşma Çin cumhuriyetini derinden sarstı halk ile hükümet arasında uçurum giderek arttı. Halkın rızasını ve itaatini kazanmak için askerî güç kullanıldı."

"Çinli komünistler ise 4 Mayıs hareketinin devrimin özü olduğu görüşünü benimseyerek halkın gücünü arkasına almaya başladı. Japon işgaline karşı verilen kurtuluş savaşında 4 Mayıs hareketiyle birlikte tanıştığı vatanseverlik duygusunu devrimci metot içerisinde eriterek Çin'i savundular. 4 Mayıs ile başlayan yurtsever uyanış kendisini 1930'larda 4 Mayıs gösterilerine aktif katılmış olan Mao'nun önderliğinde Doğu Kızıl'dır sloganıyla ABD ve Sovyetler Birliği'nin desteğindeki Çang Kay-şek kuvvetlerini mağlup ederek 1949 yılında halkın demokratik diktatörlüğünü kurdu."

"Bugün Çin, her yıl 4 Mayıs gününü Gençlik Günü olarak büyük coşkuyla kutlamaktadır. 4 Mayıs'ta tohumları atılan Çin devrimi ve Çin milliyetçiliği bugün de Çin'in en önemli dinamikleridir. Günümüz Çin'de hızla artan Çin milliyetçiliği de referans noktasını 4 Mayıs hareketinden almaktadır."

Haftaya devam etmek üzere seni özlem ve sevgiyle kucaklıyorum.

Öptüm.

Baban Cemil Kaptan

6 Haziran 2008

"Gülüşün Eklenir Kimliğime

Gün biter gülüşün kalır bende

anılar gibi sürüklenir bulutlar

Ömrümüz ayrılıklar toplamıdır

yarım kalan bir şiir belki de

Aykırı anlamlar arayıp durma

güz bitip sular köpürür de

kapanmaz gülüşünün açtığı yara

uçurum olur zaman her gece

Her gece yeni bir savaş baslar

acı ses olur, ses deli yağmur

Sığındığım her yer adınla anılır

ben girerim sokağı devriyeler basar

Bir de gülüşün eklenir kimliğime.

Ahmet Telli"

  İlgili Haberler
  Yorumunuzu Gönderin
Yayın Çizelgesi
Günlük Konuşma
• Ders 45 Kayıt yaptırmak
• Ders 44 Kaybedilen önemli belgeler için bildirimde bulunmak
• Ders 43 Kredi kartı kullanmak
• Ders 42 Havale yapmak
• Ders 41 Ödemek
Diğer>>
Tavsiye Edilen Programlar
• Çin döviz rezervleri ve Amerika
• Amerika'yı "kazanmak" stratejisi
• "Avrupa futbol takımları 18 yaşı altındaki yabancı futbolcuları almamalı"
• Çin Seddi'nde Beşiktaş kutlaması
• "Çıplak ayaklı doktorlar"dan köy hastanelerine
• Makam sanatının "ilkbaharı" için
• Dışlanan rejimlerle ilişkiler...
• An Lee, Booker ödüllüromanını peyaz perdeye aktaracak
• Almanya Badminton Açık Turnuvası'nda en büyük galibiyet Çin takımının
• "Çirkin ördek yavrusundan güzel kuğu"ya dönüşen halterci Chen Xiexia
Diğer>>
china radio international china radio international

© China Radio International.CRI. All Rights Reserved. 16A Shijingshan Road, Beijing, China. 100040