ABD, salgınla mücadelede dünyaya somut yardım sağlamalı
Washington Post gazetesi, ABD yönetiminin COVID-19 aşıları üzerindeki fikri mülkiyet haklarının kaldırılması konusunda teklif hazırlanmasına destek vermesini şöyle değerlendirdi: “Bu teklif dünyanın salgınla mücadele çalışmalarına büyük etki getirmeyecek, ancak yurttaki seçmenler için çekici bir şey.”
Analistlere göre, ABD yönetimi söz konusu vaadini çok zor gerçekleştirebilir ve asıl amacı siyasi şov yapmak.
Öncelikle, COVID-19 aşılarının fikri mülkiyet ve ticaret haklarının kaldırılması için Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) 164 üye ülkesinin fikir birliğine ulaşması gerekir. Bu, çok uzun sürecek bir müzakere anlamına geliyor ve salgın krizinin kısa vadede çözülmesi için yeterli bir çare değil. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen yaptığı açıklamada, “Salgınla mücadele eden dünya ülkeleri için acil olan, aşılar üzerindeki fikri mülkiyet haklarının kaldırılması değil, yeterli aşı tedariki ve aşıların adil dağıtılmasıdır.” diye konuştu.
Aslında, fikri mülkiyet hakkının dünyadaki aşı yetersizliğiyle alakası yoktur, aşı yetersizliğinin başlıca nedeni aşı milliyetçiliğidir. ABD’nin Savunma Üretim Yasası’na göre, ülkedeki aşı şirketlerinin öncelikle yurt içindeki sözleşmeleri uygulamaları gerekir. ABD’de üretilen aşıların hepsi yalnız ABD’li vatandaşlara sağlanabildi. Bu yüzden, zengin ülkelerde fazla aşı depolanıyor, ancak az gelişmiş ülkelerde aşı sıkıntısı yaşanıyor. Daha da kötüsü, ABD’nin aşı ham maddelerinin ihracatını yasaklaması, salgınla mücadeledeki küresel işbirliğine büyük zarar verdi.
Şu ana kadar, ABD yönetiminin salgınla mücadelede dünya ülkelerine yardım sağlama sözü de sözde kaldı. Ancak, Çin 80’den fazla gelişmekte olan ülkeye aşı bağışladı ve 50’den fazla ülkeye aşı ihraç etti. Dünya Sağlık Örgütü kısa süre önce Çinli şirket Sinopharm’ın ürettiği aşılara acil kullanım onayı verdi. Bu, Çin menşeli aşıların dünya ülkelerine tedarik edilmesine kolaylık sağlayacak.
Şimdilik bazı ülkelerde salgın kontrolden çıkmış durumda. Durum bu kadar acilken, ABD’nin siyasi şovunun salgınla mücadeleye hiçbir etkisi olmayacak. ABD’nin yapması gereken, aşı ham maddelerine yönelik ihracat yasağını kaldırarak salgın kriziyle karşı karşıya bulunan ülkelere aşı yardımı sağlamaktır.
