Evde kal, Luosifen ye! Güney Çin'e özgü makarna nasıl "fenomen" oldu?

Çin'in güneybatısındaki Guangxi bölgesine özgü, ülke çapında çok da popüler sayılamayacak bir makarna türü, Covid-19 salgını sırasında ülkenin ulusal yemeği haline geldi.

"Luosifen" adlı makarnadan söz edilince, akla önce Guangxi'deki Liuzhou şehri gelir. Hong Kong merkezli South China Morning Post gazetesinde 9 Temmuz'da Elaine Yau imzasıyla çıkan habere göre, bu makarna evde kalınan günlerde internet fenomenine dönüştü. Luosifen satıcıları online uygulamalarla ürünlerini satarak büyük satış miktarlarına ulaştı.

Başlangıçta Liuzhou'daki dükkânlarda ucuz bir sokak yemeği olarak görülen luosifen'in popülaritesi ilk olarak, 2012 yılında izlenme rekorları kıran yemek belgeseli A Bite of China'da gösterilmesinden sonra ortaya çıktı. Çin'de çeşitli zincirlerde erişte konusunda uzmanlaşmış 8 binden fazla restoran var. Belgeselin ardından Beijing, Shanghai, Guangzhou ve hatta Los Angeles'ta hususi luosifen restoranları açıldı.

Canlı yayınla 2 saate 10 bin paket makarna sattı

Liuzhou'daki bir luosifen fabrikasında mevcut çılgınlığa neden olan bir yöneticiydi. Ülkede fabrikalar tekrar açılmaya başladığında, bu yönetici popüler video platformu Douyin ile erişteleri nasıl yaptıklarını gösteren canlı yayınlar yaptı ve izleyicilerden anlık siparişler aldı. İki saat içinde 10 binden fazla paket satıldı. Diğer luosifen üreticileri hızlı bir şekilde bu başarılı örneği takip ettiler ve haberlere konu olan luosifen çılgınlığı başladı. (Taobao, Douyin gibi platformların, yöresel ürünlerin küresel pazara taşınmasına aracılık etmeleri de –elbette güçlü kargo ağının desteğiyle- Covid-19 günlerinin dikkat çeken gelişmelerinden biri oldu. Ekonominin en zor günlerinde esnafa nefes aldıran bu tarzın, salgın sonrasında da süreceğini öngörmek güç değil.)

Paketlenmiş luosifen satan ilk şirket 2014 yılında Liuzhou'da kuruldu ve sokak atıştırmalıklarını bir ev yemeğine dönüştürdü. Çinli online medya şirketi CoffeeO2O'nun yemek işletmelerini analiz eden bir raporuna göre, önceden paketlenmiş luosifen satışları 2017'de 2 milyon yuan'ın üzerinde ihracat satışı ile 3 milyar yuan'a ulaştı. Erişte satan 10 binden fazla anakara e-ticaret şirketi var.

Taobao'nun en popüler gıda maddesi

Rapor, 2014 yılında, anlık erişte satan çok sayıda mağazanın e-ticaret platformu Taobao'da kurulduğunu belirtti.

2019 Taobao Gıda Maddeleri Büyük Veri Raporuna göre, Taobao geçen yıl 28 milyondan fazla luosifen paketi sattı ve ürün platformdaki en popüler gıda maddesi haline geldi.

Çin'in video paylaşım platformu Bilibili, 9 binden fazla video ve 130 milyondan fazla görüntülemeye sahip uzman bir luosifen kanalına sahip; birçok kişi Covid-19 kilitlemesi sırasında evde nasıl makarna pişirildiklerini anlatıyor.

Keskin kokusu ve tadıyla ünlü luosifen stoğu, nehir salyangozunun eti ve sığır eti kemikleri kaynatılarak yapılır. Tarçın kabuğu, meyan kökü, kara kakule, anason, rezene tohumu, kurutulmuş mandalina kabuğu, karanfil, zencefil, acı biber ve defne yaprağı ile saatlerce pişirilir. (Gastronomi üzerinden tarih çalışmaya meraklı olanlar için, luosifen yapımında kullanılan acı biberin 17. asrın ortalarında Ming Hanedanı'nın son döneminde Amerika kıtasından Çin'e getirildiğini, ilk başta sadece süs bitkisi ve ilaç olarak kullanıldığını, ancak çok geçmeden Çinlilerin yemek tariflerinde kendisine yer bulduğunu ekleyelim.)

"Bambu filizi olmazsa makarna ruhunu kaybeder"

Luosifen pişirildikten sonra fıstık, turşu bambular, yeşil fasulye, rendelenmiş siyah mantar, soya peyniri ve yeşil sebzelerle servis edilir.

SCMP haberinde görüşlerine yer verilen Liuzhou şehrinden şef Zhou Wen, Beijing'in Haidian bölgesinde bir luosifen dükkânı işletiyor. Şef makarnadaki benzersiz keskinliğin, birçok Guangxi ailesi tarafından sevilen geleneksel bir çeşni olan turşu bambu filizlerinden geldiğini söylüyor: "Asıl tat, bambu filizlerini yarım ay boyunca fermente etmekten geliyor. Bambu filizleri olmadan makarna ruhunu kaybeder."

Liuzhou'daki Gubu Caddesi, şehirdeki en büyük nehir salyangozları pazarına sahiptir. Bu bölgedeki yerli halk geleneksel olarak salyangoz çorbası veya sokak yemeklerinde kızarmış yemeklerde salyangoz eti tüketiyordu. 1970'lerin sonunda ortaya çıkmaya başlayan Gubu Caddesi'ndeki gece pazarlarında çalışan satıcılar, pirinç makarnası ve nehir salyangozlarını birlikte pişirmeye başladı ve luosifen'i yerli halk için popüler bir yemek haline getirdi. Hassas hazırlama ve pişirme tekniği, 2008 yılında luosifen'in Çin'in kültürel miraslar listesine eklenmesine neden oldu.

Luosifen'i ilk kez yiyenlerin ilk sorduğu soru şu oluyor: Peki bunun salyangoz eti nerede?

Adının aksine luosifen'de et değil nehir salyangozunun tozu kullanılıyor. Bu da sadece güçlü damağı olanlar için ağız tadına etki ediyor. Dolayısıyla lusoifen yemeği, son dönemde Çin Devlet Ormancılık ve Mera İdaresi ile Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından hazırlanan "Ulusal Yaban Hayatı Koruma Listesi" kapsamında koruma altına alınan maddelerden hiçbirine dokunmuyor.

YouTube fenomeninden belgesel tadında "luosifen" tarifi

Liziqi, YouTube'da 11 milyondan fazla takipçisi olan bir genç kız. Çin'in uzak bir köyünde çektiği videolarda, doğal yaşamdan kesitler sunuyor.

Liziqi, videolarından birinde luosifen tarifi de veriyor. Meraklısı için videoyu ekleyelim: https://www.youtube.com/watch?v=_jUJrIWp2I4