İkinci Trump-Kim Zirvesi "verimli", ancak anlaşma sağlanamadı

Dünyanın ilgi odağı olan ABD Başkanı Donald Trump ve Kuzey Kore (Kore Domokratik Halk Cumhuriyeti) lideri Kim Jong-un arasındaki ikinci zirve, Vietnam'ın başkenti Hanoi'de tamamlandı. Trump zirvenin ardından "iki gün süren görüşmelerin verimli olduğunu ancak hiçbir anlaşma sağlanamadığını" söyledi.

28 Şubat sabahı Trump ve Kim, görüşmeyi erken bitirerek görüşmelerin yapıldığı otelden planlanandan önce ayrıldı, daha sonra iki ülkenin heyetleri de otelden ayrıldı. İki lider arasında gerçekleştirilmesi düşünülen ortak imza töreni rafa kaldırıldı.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo dün düzenlenen basın toplantısında yaptığı açıklamada, iki lider arasındaki görüşmeyi "çok iyi ve yapıcı" olarak nitelendirdi. Son müzakerelerde iki tarafın anlaşmaya varma noktasına daha da yakınlaştığını kaydeden Pompeo, iki tarafın ortak çaba göstermeye hazır olduğunu belirtti.

Öte yandan, Kuzey Kore Dışişleri Bakanı Ri Yong Ho, anlaşma olmadan biten Vietnam zirvesi sonrası yaptığı açıklamada, ABD yeni müzakereler talep etse de Pyongyang'ın duruşunun değişmeyeceğini söyledi. Bakan Ri, görüşmelerde yaptırımların tamamının değil bir kısmının kaldırılmasının talep edildiğini açıkladı. Kuzey Koreli Bakan Ri, nükleer araştırma merkezinin BM gözetiminde kapatılmasının teklif edildiğini de açıkladı: "Bu öneri, şu anda Kuzey Kore ve ABD arasındaki ilişkilerin seviyesi hesaba katıldığında, nükleer silahsızlanma konusunda atabileceğimiz en büyük adımdı"

Ri, bu adım karşılığında da, "sivil ekonomiyi vuran ve vatandaşları geçim sıkıntısına sokan" yaptırımların bir kısmının kaldırılmasını talep ettiklerini söyledi. Ri, "Prensip olarak belirlediğimiz bu duruşu ve teklifimizi, ABD ileride müzakere isteği ile gelse de değiştirmeyeceğiz." dedi.

Tarafsız bir bakış açısıyla olaya yaklaştığımızda, ABD ve Kuzey Kore liderleri arasındaki görüşmelerde şu ana kadar bir anlaşma sağlanamamasının en kötü sonuç değil de Kore Yarımadası'nın nükleerden arındırılması sürecinin bir parçası olduğunu söyleyebiliriz. Geçtiğimiz yılın haziran ayında Singapur'da yapılan zirveden bu yana, iki ülke karşılıklı anlayışı artırdı. İki taraf, müzakere sürecindeki gereksinimlerini ve taleplerini bir adım daha netleştirdi. Tüm bu gelişmeler iki tarafın ilerleyen dönemdeki müzakerelerine zemin hazırladı.

Kore Yarımadası'ndaki sorun onlarca yıldır devam ediyor, bu nedenle bir ya da iki görüşme ile sorunun tamamen çözülmesi mümkün değil. ABD ve Kuzey Kore'nin yıllarca süren düşmanlıklarının kısa bir süre içinde silinmesi zor. Hanoi zirvesinin sonuçları Kore Yarımadası sorununun karmaşık niteliğini yansıtıyor.

Kuzey Kore'ye bakıldığında, ülkenin ulusal güvenliğini koruma konusunda ciddi kaygılar yaşadığı söylenebilir. Dış dünya güvenliği teminat altına almadan önce Kuzey Kore'nin nükleer silahlanmadan tamamen vazgeçmesi ihtimali düşük. Ancak Kuzey Kore son yıllarda uluslararası topluma Pyongyang'ın nükleer soruna çözüm getirmek için hazır olduğuna ve ülkenin odağının ulusal ekonomik büyümeye döndüğüne dair net bir sinyal verdi. 2017 yılının sonu itibarıyla Kuzey Kore'de hiçbir füze fırlatması ya da nükleer deneme yapılmadı. Bu durumun, ABD ile müzakerelere zemin hazırlarken, Kuzey Kore'nin attığı önemli bir adım olduğunu söyleyebiliriz.

Genel olarak geçtiğimiz iki yılda ABD ve Kuzey Kore arasındaki ilişkiler iyileşme eğilimini korudu. Değişen ABD-Kuzey Kore ilişkileri de şu gerçeği tasdik etti: Müzakere Kore Yarımadası sorununa çözüm getirecek tek doğru yol.

ABD ve Kuzey Kore'nin ortak çabalarıyla geçtiğimiz yılda yarımadadaki gerginlik yumuşatılırken bölgedeki halkların da iki liderin görüşmelerine desteği artıyor. ABD ve Kuzey Kore ilişkilerinin barışçı diyalog ve müzakerelerle gelişmesi için uluslararası toplumun teşviki ve desteği de gerekiyor. Sadece müzakere ve diyalog aracılığıyla yarımadadaki nükleer sorun uygun şekilde çözülebilir ve Doğu Asya bölgesinde kalıcı barış ve refah sağlanabilir.