Haber Analiz: "Çin cazibesi" engel tanımıyor, yabancı yatırım akını sürüyor

Çin Ticaret Bakanlığı, 2018 yılında Çin'de yeni kurulan yabancı sermayeli şirket sayısının yüzde 69,8 oranında artarak 60 bin 533'ü bulduğunu açıkladı. Başkent Beijing'de bugün yapılan açıklamada, Çin'de geçen yıl fiilen kullanılan yabancı sermaye miktarının da yüzde 0,9 artışla 885 milyar 610 milyon yuana ulaştığı belirtildi.

Dünya genelinde yabancı sermaye kullanımının âdeta "soğuk hava akımına" kapıldığı bir dönemde Çin'de görülen ters yöndeki eğilim ise "Çin piyasasının engellenemez cazibesini" bir kez daha gözler önüne serdi.

Çin'de geçen yıl yabancı sermaye kullanımı tahlil edildiğinde ise başlıca üç özellik dikkat çekiyor.

İlk olarak, çekilen yabancı yatırımların yapısı sağlıklı ve düzenli hâle getirilirken, kullanılan yabancı sermayenin hem büyüklüğü hem de kalitesi yükseldi.

Edinilen bilgilere göre, 2018 yılında Çin'de imalat sektöründe kullanılan yabancı sermaye, ülkede kullanılan toplam yabancı sermayenin yüzde 30,6'sını oluşturdu. İleri teknolojilere dayalı imalatta kullanılan yabancı sermayede ise yüzde 35,1 oranında artış görüldü. Bu gelişmenin, geçen yıl Çin'de alınan gemi ve uçak gibi büyük ölçekli teknik donanımların yapımında yabancı sermayenin payına dönük kısıtlamaların kaldırılması, otomotiv sektörünün yabancı sermayeye tamamen açılmasına ilişkin takvimin belirlenmesi ve genel imalatın da temel olarak yabancı yatırımlara açılması gibi tedbirlerle doğrudan ilgisi bulunuyor.

ABD'li Tesla şirketinin, bu ülke dışındaki ilk "süper fabrikasını" Çin'de kurması, Alman BMW şirketinin Çin'deki yatırımlarını 3 milyar avro tutarında artırma kararı alması ve British Petroleum (BP) şirketinin önümüzdeki beş yıl içinde Çin'de binden fazla benzin istasyonu açma planı, Çin'de faaliyet gösteren çok uluslu şirketlerin Çin piyasasına olan güvenlerini gösterdi.

Dikkat çekilmesi gereken bir diğer husus ise Çin'in yüksek kaliteli ekonomik kalkınmayı ve tüketimi teşvik etmesi ile Çin'de ileri teknolojiye dayalı imalat sektörüne yapılan yabancı yatırımların artışında görülen paralellik.

İkinci olarak, Çin'in orta ve batı kesimlerinin çektiği yatırım hızla büyüyor. Geçen yıl ülkenin batı kesiminde fiilen kullanılan yabancı sermaye, bir önceki yıla göre yüzde 18,5 artarak 64,6 milyar yuana ulaşırken; orta kesiminde fiilen kullanılan yabancı sermaye ise yüzde 15,4'lük yükselişle 64,8 milyar yuana çıktı.

Bu gelişmeyi de Çin'in son dönemde uyguladığı bölgeler arası koordineli gelişme stratejisi ile söz konusu bölgelerin yabancı sermaye çekmesi için sağlanan büyük desteklerden ayrı düşünmek mümkün değil.

Geçtiğimiz günlerde, Çin "Yabancı Yatırım Teşvik Kataloğu" ile "Orta ve Batı Kesimleri Yabancı Yatırımlar için Sektör Kataloğu"nu birleştirmek suretiyle yeni bir katalog yayımladı. Bu adım, Çin hükümetinin, orta ve batı kesimleri ile kuzeydoğu bölgesinin yurt dışından ve Çin'in doğu bölgesinden yabancı sermaye çekmesine, "Kuşak ve Yol" güzergâhındaki ülkelerle yatırım işbirliğini güçlendirmesine ve ihracat odaklı endüstri kümelerinin geliştirilmesine verdiği büyük desteği gösteriyor.

2018 yılında yabancı sermaye kullanımında göze çarpan üçüncü önemli nokta ise gelişmiş ekonomilerden Çin'e yapılan yatırımların hızla artması oldu.

Verilere göre, geçen yıl İngiltere'nin Çin'e yaptığı yatırım yüzde 150,1, Almanya'nın Çin'e yaptığı yatırım ise yüzde 79,3 yükseldi. Güney Kore'nin (Kore Cumhuriyeti) Çin'e yatırımlarında da yüzde 24,1'lik yükseliş görülürken, Japonya ve ABD de Çin'e yatırımlarını sırasıyla yüzde 13,6 ve yüzde 7,7 oranında artırdı.

Şunu da vurgulamak gerekir ki, ABD ile Çin arasındaki ticari sürtüşmenin tırmanması, ABD'li şirketlerin Çin piyasasına dair güvenini azaltmadı.

ExxonMobil Guangdong eyaletinin Huizhou kentinde büyük bir kimyasal kompleks inşa etmeyi planladığını açıklarken, dünyaca ünlü fast food zinciri Burger King de önümüzdeki üç yılda Çin'de binin üzerinde şube açacaklarını ilan etti. Tüm bunlar, yaklaşık 1,4 milyar tüketiciye sahip Çin piyasasının çok uluslu şirketler için göz ardı edilemeyecek fırsatlar taşımayı sürdürdüğü anlamına geliyor.

Sermayenin amacı daima kâr etmektir. Korumacılık, tek taraflılık ve popülizm eğilimlerinin küresel yatırım ortamını kötü etkilediği günümüzde, yabancı yatırımların Çin'e akın etmeyi sürdürmesi Çin'in dev piyasasının önemine olduğu gibi, Çin hükümetinin dışa açılmayı genişletmeyi ve iş ortamını iyileştirmeyi sürdürmesi gerekliliğine de işaret ediyor.

Geçtiğimiz yıldan bu yana, Çin'de birçok alanda geniş ölçekli vergi azaltımına gidilirken, Shanghai'de Birinci Çin Uluslararası İthalat Fuarı düzenlendi. Çin'de yabancı işletmelere "ulusal muamele artı negatif liste" yönetim sistemi kapsamlı şekilde uygulamaya sokulurken, Patent Kanunu iyileştirildi ve birleşik bir Yabancı Yatırımlar Kanunu hazırlandı.

Çin, yabancı yatırımları kısıtlayan negatif listenin daraltılması, yabancı yatırımlar için cazip bir ortam yaratılması, fikri mülkiyet haklarının korunmasının güçlendirilmesi ve ithalatın genişletilmesinden oluşan dört taahhüdünü yerine getirmiş oldu.

Tesla CEO'su Elon Musk, Çin'in reform ve dışa açılma uygulamalarını yerine getirmek için gerçek anlamda etkili önlemler aldığını kabul etti.

IKEA Çin Müdürü Anna Pawlak-Kuliga da Çin hükümetinin ülkedeki iş ortamını iyileştirmek için harcadığı çabaların kendisinde derin bir izlenim bıraktığını söyledi. BP'nin ilgili yetkilileri de gelecek beş yılda Çin'de yaklaşık bin benzin istasyonu kurma planlarının gerçekleşeceğine inandıklarını belirtti.

Dünyada Çin gibi hem tüketim piyasası dev bir potansiyele hem de yabancı şirketlerin gelişmesine uygun tüm "donanım" ve "yazılım"a sahip bir ülke bulmak neredeyse imkânsız.

Çin hükümeti, gelecekte de hükümet alımları, standartların saptanması, sanayi politikaları, bilim ve teknoloji politikaları, yeterlilik belgesi, kayıt, borsaya giriş ve finansman gibi konulardaki çabalarını sürdürerek Çin'e güvenen ve iyimserlikle bakan tüm yabancı şirketlerin daha çok kazanç elde etmelerini ve daha geniş bir gelişme sahasına sahip olmalarını sağlayacak.