Haber Analiz: Fikri mülkiyet hakları bilinci Çin'de yerleşti

Sheng Yuhong-CRI Haber Merkezi

Çin genelindeki bütün Fikri Mülkiyet Hakları İdaresi başkanları, kısa bir süre önce Beijing'de bir araya gelerek, 2018 yılında bilimsel ve teknolojik inovasyon ile ekonominin kaliteli büyümesini ilerletmek için yürütülen çalışmaları değerlendirdi ve bu yıl için fikri mülkiyet hakları koruma çalışmaları konusunda düzenlemeler yaptı.

Çin'de reform ve dışa açılma uygulamalarının hayata geçirildiği 40 yıl boyunca harcanan çabalar ve özellikle "Ulusal Fikri Mülkiyet Hakları Stratejik Programı"nın 2008 yılında başlatılmasıyla, ülkede fikri mülkiyet haklarına yönelik koruma gözle görülür şekilde arttı. Bu kapsamda, Patent Yasası, Marka Yasası, Telif Hakkı Yasası gibi bir dizi yasada değişiklik yapıldı ve Özel Fikri Mülkiyet Mahkemesi kuruldu.

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, şu ana kadar yaptığı birçok konuşmada, fikri mülkiyet haklarını koruma çalışmalarının güçlendirilmesi gerektiğine vurgu yaptı. Xi, fikri mülkiyet haklarını korumanın mülkiyet haklarını koruma sistemini iyileştiren önemli bir içerik olmanın yanı sıra, Çin ekonomisinin rekabet gücünü yükselten en büyük motivasyon unsuru olduğunu belirtti.

İdarenin son toplantısında, 2018 yılında yürütülen çalışmalar değerlendirildi. Bu çalışmalar doğrultusunda, Çin'in ana kesiminde 2018'in sonu itibarıyla 1 milyon 602 bin patenti kabul edildi ve bu rakam bir önceki yıla göre yüzde 18,1 artış gösterdi. Yurtiçindeki marka tescili sayısı ise 18 milyon 49 bin adete ulaşarak, bir önceki yıla göre yüzde 32,8 yükseldi. Çin'deki yasama organlarının Patent Yasası değişiklik tasarısı hakkındaki ilk incelemeleri tamamlandı. Fikri mülkiyet haklarının kullanım bedelinin ithalat ve ihracat hacmi 35 milyar doları aştı.

Söz konusu örnekler ve veriler, Çin'in gerçek anlamda fikri mülkiyet hakları konusunda büyük bir ülke haline geldiğini gösteriyor. Bu sonuç, inovasyon gücü ve endüstriyel gelişim arasındaki iyi etkileşim sayesinde elde edildi.

Örneğin, kısa süre önce küresel çapta faaliyet göstermeye başlayan ve Çin'in bütün fikri mülkiyet haklarına sahip olduğu Beidou Navigasyon Uydu Sistemi'nin araştırma sürecinde ve üretiminde yüzlerce kilit teknolojik zorluk aşıldı. Böylece patent sayısında hızlı bir artış sağlandı. Beidou Navigasyon Uydu Sistemi kapsamında yıllık başvurulan patent sayısı 2012'den sonra 11 bini geçti.

Öte yandan, Beidou Navigasyon Endüstrisi Fikri Mülkiyet Birliği'nin kurulmasıyla da ilgili sektörlerde inovasyon ve gelişmeye önemli katkılar sağlandı. Patent ihtiyacının daha yoğun olduğu sektörlerde gerçekleştirilen katma değer, gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 12,4'ünü oluşturdu.

"Fikri mülkiyet haklarının korunması demek, inovasyonun korunması demektir. İnovasyon gücü ne kadar yüksek ise, fikri mülkiyet haklarını koruma kabiliyeti o kadar etkili olur." Bu anlayış, Çin'de sağlam bir temel üzerine kuruldu ve giderek daha çok yaygınlaştı. Hali hazırda, her geçen gün daha çok yabancı sermayeli işletme, fikri mülkiyet haklarına ilişkin davaları Çin'de açmayı tercih ediyor. Ayrıca, her geçen gün daha çok Çinli işletme, fikri mülkiyet hakları konusundaki deneyimleri sayesinde uluslararası piyasasını genişletiyor.

Dünyanın dört bir yanından pek çok işletme, geçen yılın Kasım ayında düzenlenen ilk Çin Uluslararası İthalat Fuarı'nda 100'den fazla yeni teknoloji ürünü tanıttı. Bu yabancı işletmeler, sadece Çin pazarı nedeniyle değil; Çin'de fikri mülkiyet haklarının korunması alanında harcanan çabaların ve kazanılan başarıların nedeniyle de yeni ürünlerini burada tanıttı.

Tabii, fikri mülkiyet haklarını koruma çalışmalarının sürekli geliştirilmesi gerekiyor. Örneğin patent haklarını koruma konusunda hâlâ delillerin toplanmasında zorluklar çekilmesi, yüksek maliyet ve düşük tazminat gibi sorunlar mevcut. Öte yandan, Çin icat patentleri başvuru sayısında art arda 7 yıldır dünyanın birinci sırasında yer almasına rağmen, bu başvurular "fazla ama kaliteli değil".

2019, Çin'de fikri mülkiyet haklarıyla ilgili kuruluşlarda reformların tamamlanmasından sonraki ilk yıl olacak. Konu ile ilgili olarak kısa süre önce düzenlenen toplantıda, bu yıl yapılması planlanan 9 görev belirlendi. Bu görevler arasında, fikri mülkiyet haklarının denetim kalitesi ve verimliliğinin yükseltilmesi, fikri mülkiyet haklarının korunmasıyla ilgili önlemlerin artırılması, fikri mülkiyet haklarıyla ilgili kamu hizmet kabiliyetinin yükselmesi ve bu alanda uluslararası işbirliğinin derinleştirilmesi yer alıyor.

Öte yandan, Çin hükümeti, daha fazla Çinli şirketin uluslararası işbirliğine katılmasıyla birlikte, diğer ülkelerin hükümetlerinin de Çinli şirketlerin fikri mülkiyetine yönelik koruma tedbirlerini arttırmasını da talep etti.

ABD merkezli, patent araştırmacıları için veritabanı hizmeti yürüten "IFI Claims" tarafından kısa süre önce yayınlanan patent sayısı sıralamasına göre, Çinli şirketlerin 2018'de ABD'de kazandığı patent sayısı, önceki yıla göre yüzde 12 artarak 12 bin 500'ü aştı.

Bu, yeni bir rekor yarattı. ABD Patent ve Ticari Marka Ofisi tarafından geçen yıl onaylanan toplam patent sayısı ise, 2017 yılına göre yüzde 3,5 oranında azaldı. Ama bunlar arasında Çinli şirketlerin elde ettiği patent sayısı 2017'ye göre arttı.

Fikri mükiyet, inovasyonu piyasayla bağlayan bir köprüye benzetiliyor. Çin'in fikri mükiyeti koruma tedbirlerini arttırmasıyla birlikte, inovasyonun teşvik edileceğine, böylece Çin ekonomisinin yüksek kalitede büyümesine ve küresel ekonomik büyümeye yeni güçler katılacağına inanılıyor.