BRICS Zirvesi, zorlukların aşılması için platform sağlayacak

Çinli uzmanlar, Xiamen'de 2 Eylül'de başlayacak BRICS Zirvesi'nin, beş üye ülkeye, ekonomik, toplumsal ve siyasi zorlukların aşılması için pragmatik bir çerçeve sağlamasını umuyor.

Son 10 yılda hızlı bir büyüme kaydeden BRICS işbirliği platformu, etkili uluslararası bir mekanizma hâlini alarak küresel ekonomik yönetişim yapısına da değişiklikler getirdi. Buna örnek olarak, Çin ve Hindistan'ın IMF ve Dünya Bankası içindeki oy haklarının artışı gösterilebilir.

Ancak, BRICS ülkeleri farklı kalkınma seviyeleri ve sorunlarıyla karşı karşıya bulunuyor.

Kalkınma durumları farklılık gösteriyor

Çin Dış İlişkiler Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Fakültesi'nden Profesör Lu Jing, Global Times'a yaptığı değerlendirmede, "İlk zirveye kıyasla, beş ülke birbirlerinden farklı adımlarla gelişti" ifadesini kullandı.

Prof. Lu, Çin ve Hindistan ekonomilerinin iyi performans gösterdiğini, Brezilya ve Güney Afrika'nın ise ekonomik krizlerle boğuşmak zorunda kaldığını söyledi.

Çin Çağdaş Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nün eski başkanı Chen Fengying ise yaptığı yorumda, "BRICS ülkeleri, bir ekonomik uyum döneminden geçiyor" dedi.

Rusya ve Brezilya'nın doğal kaynağa sahip ülkeler olarak ekonomik durgunluktan sonra toparlanmaya çalıştığını dile getiren Chen, "BRICS ülkeleri, refahın tadını çıkartırken toplumsal sorunlar gizli kalmıştı. Ekonomik krizler esnasında ise bu problemler gün yüzüne çıktı, bu da siyasi istikrarı etkiledi" diye konuştu.

Prof. Lu'ya göre, yeni kalkınan ekonomilerin gelişmiş ülkelerle işbirliği yapmaya dönük arzuları da ihtiyaçları da bu dönemde zayıfladı, zira hepsinde bir tehdit duygusu hâkim.

ABD Başkanı Donald Trump'un korumacı politikası da karmaşık uluslararası ortamda BRICS ülkelerinin üzerindeki yükü artırmış durumda.

"İşbirliğinde muazzam başarılar kaydedildi"

Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'dan oluşan BRICS ortaklığı, ikinci on yılına girdi. BRICS zirveleri 2009'dan bu yana yıllık olarak düzenleniyor. Dışişleri, finans ve güvenlik bakanları da BRICS çerçevesi altında düzenli şekilde buluşuyor.

Xinhua'nın haberine göre, birkaç hafta sonra BRICS zirvesine evsahipliği yapacak Fujian eyaleti ile BRICS ülkeleri arasında gerçekleşen ticaret, yılın ilk yarısında yüze 67,7 artarak 7 milyar 420 milyon doların üzerine çıktı.

BRICS'in pragmatik işbirliğinde muazzam başarılar kaydettiğini söyleyen Lu, bunlara örnek olarak ise BRICS Yeni Kalkınma Bankası ile İhtiyati Rezerv Düzenlemesi girişimlerini gösterdi.

Son zirveden beklentiler büyük

Prof. Lu'ya göre, eylül ayındaki zirve de BRICS'e daha etkili ve pratik olma yolunu açacak.

Diğer bir Çinli uzman, Chen Fengying ise zirveden beklentileriyle ilgili "Zirve, üye ülkelerin sorunları nasıl çözeceklerine dair bir istikamet belirleyecek, gelecek için sağlam bir ortaklık ve temel inşa edilmesi için de anlaşılmasını sağlayacak" ifadesini kullandı.

Chen, BRICS ülkelerinin ayrıca küresel yönetişime odaklanacağı ve küresel etkilerini güçlendirmek, Batılı ülkelerden gelen baskıya göğüs germek için de birlik oluşturacağı kanısında.

Bu yılki zirvede, söz konusu çerçeve altında daha çok ülkeyi kapsayacak "BRICS Plus" modelinin keşfedilmesi ve Güney-Güney işbirliği için yeni bir platform oluşturulması da gündemde.

Chen, yeni "BRICS Plus" modelinin mevcut mekanizmaya açıklık ve canlılık getireceğini düşünüyor. Çinli uzmana göre, yeni üyeler BRICS'i kalkınma hedeflerine daha da yakınlaştıracak.

Xinhua'nın haberinde, zirveyle ekonomik ve ticari işbirliğinin yanı sıra, BRICS kapsamındaki kültürel işbirliği ve temasların da artırılmasının amaçlandığı vurgulanıyor.

Prof. Lu'ya göre son zirve, küresel yönetişim için ortak kader topluluğu konseptini de gündeme taşıyacak.

BRICS, Çin'in diplomasisinde önceliğe sahip

Bu yılki BRICS Zirvesi'ni düzenleyecek Çin, bu mekanizmanın sağlam bir destekçisi ve katılımcısı olarak, üye ülkelerle işbirliğini diplomasisindeki öncelikli unsurlardan görüyor.

Prof. Lu, 9. BRICS Liderler Zirvesi'nin başarılı deneyimleri sergilemek, ülkeler arası işbirliğini güçlendirmek ve dışa açılma boyutunu artırmak suretiyle BRICS için ikinci "altın on yıl"ın önünü açacağını dile getirdi.

Diğer yandan, Çin Ticaret Bakanlığı Sözcüsü Gao Feng de dün yaptığı açıklamada, Hindistan'dan Dünya Ticaret Örgütü'nün kurallarına uymasını, ticari yardım tedbirlerini kötüye kullanmaktan kaçınmasını istediklerini söyledi.

Gao, "BRICS ülkeleri ve gelişmekte olan büyük iki ülke olarak Çin ve Hindistan, özgür ve açık çok taraflı ticaret mekanizması oluşturulması için de ortak çaba harcamalı" ifadesini kullandı.

Sözcü, Çin'in Hindistan'la birlikte ticari anlaşmazlıkları çözmek ve karşılıklı yarara dayalı sonuçlar elde etmek için bir endüstriyel diyalog ve müzakere platformu kurmaya hazır olduğunu sözlerine ekledi.

Çinli uzman Chen Fengying ise "BRICS Zirvesi, iki değil çok taraflı bir oluşum. Dolayısıyla, Çin ile Hindistan arasında anlaşmazlıklar bulunmasına rağmen, zirvede ihtilaflara değil, işbirliğine odaklanılmalı" değerlendirmesinde bulundu.