Çinli jeofizikçi fedakârlığıyla hatırlanıyor

  2017-07-13 11:25:57  cri

Çinli jeofizik profesörü Huang Danian, ülkesine yaptığı katkılar ve gösterdiği fedakârlıklarla ölümünün ardından özlem ve minnetle hatırlanıyor.

1958 yılında dünyaya gelen Huang Danian, 18 yıl boyunca İngiltere'de derin yer keşfi teknolojisi alanında bilimsel çalışmalar yürüttü. 2009 yılında Çin'e dönen Huang, kendi liderliğindeki 400'den fazla bilim adamı ile birlikte çok sayıda ilke imza attı, ülkesini bu alandaki liderler arasına taşıdı.

Huang, geçirdiği rahatsızlık nedeniyle 8 Ocak 2017'de 58 yaşındayken hayatını kaybetti. Meslektaşlarınca "teknoloji delisi" olarak hatırlanan Huang Danian, kendinden sonraki nesillere de örnek olmayı sürdürecek.

Yurt dışındaki fırsatları elinin tersiyle itti

Çin'in kuzeydoğu bölgesindeki tanınmış Changchun Jeoloji Enstitüsü'nden mezun olan Huang Danian, doktora eğitimini İngiltere'de aldıktan sonra bu ülkede kalarak Cambridge Üniversitesi'ne bağlı ARkex Jeofizik şirketinde araştırma bölümü başkanı olarak çalıştı.

Huang, uzun yıllar yurt dışında yaşamasının ardından ülkesine dönme kararı aldı. Peki Çinli profesör, neden yurt dışındaki rahat ortamından ve yüksek gelirinden tereddüt etmeksizin vazgeçti.

Huang'ın eski dostu Jilin Üniversitesi'nin eski rektör yardımcısı Han Xiaofeng, onun bu tercihinin ardında yatan nedeni çok iyi biliyor...

"O daha yurt dışına gitmeden 'Muhakkak bir gün ülkeme döneceğim' diye karar vermişti. Öğrencilerine de sık sık 'mutlaka yurt dışına gitmeli, ama sonra ülkenize dönmelisiniz' derdi. Bu düşüncesi ise sadece 'ailesine ve ülkesine' olan sevgisinden kaynaklanıyor. Bu, çok kıymetli bir düşünce."

Gece gündüz demeden çalıştı

2009 yılında Çin'e döner dönmez çalışmalarını hız kesmeden sürdüren Huang Danian'ın Jilin Üniversitesi'ndeki odasında asılı tahtada bir yıllık çalışma planı yazılı olurdu. Tahta, farklı plan ve projelerle olduğu gibi, hocanın seyahat edeceği farklı kentlerin isimleriyle doluydu: Changchun, Beijing, Nanning, Chengdu ve Londra…

Mesai arkadaşları, odasının lambasının sıklıkla sabah saatlerine dek yandığını hatırlıyor. Sekreteri Wang Yuhan, "Lambasının bir gün yanmadığını görürsek, anlardık ki Huang Hoca kesinlikle iş seyahatine çıktı" diyor.

Sekreteri, ayrıca Huang Danian'ın yılın üçte birini evinden uzakta, iş seyahatlerinde geçirdiğini ifade ediyor.

Huang Danian, meslektaşlarınca "teknoloji delisi" olarak hatırlanıyor. Ülkeye döndükten sonra yetiştirdiği ilk grup doktora öğrencilerinden biri olan Ma Guoqing, hocasına neden bu ismin takıldığını şöyle anlatıyor:

"İlk önce bilimsel araştırmalara nasıl yaklaştığını anlayamamıştım. Başkaları, ona 'teknoloji delisi' adını vermişti, gerçekten de deli gibiydi. Sık sık iş seyahatine giderdi. Bana sık sık 'Zamanının çoğunu bilimsel araştırmalara ayırmalısın; kendini düşünmemeli, ülkemizin çalışmalarını ilerletmelisin' derdi."

"Çin ulusunu kalkındırmak en önemli görevimiz"

Yurt dışında edindiği yeni bilgi ve deneyimleri Çin'deki çalışmalarına da aktaran Huang Danian'in en önemli vazifelerinden biri "uzayda yerçekimi" alanında Ar-Ge çalışmaları yapmaktı. Huang'ın asistanlığını yürüten Prof. Yu Ping, bu çalışmanın önemini şöyle anlatıyor:

"Bu çalışmalar, bir yandan ülkenin kalkınması ve halkın yaşamıyla, diğer yandan da ulusal güvenlikle ilgili. Bu, ivedilikle kavranması gereken teknolojilerden biri. 12. Beş Yıllık Kalkınma Planı'ndan önce bu alanda ülkemizde büyük bir boşluk vardı. Huang Hoca, ülkeye döndükten sonra 10'dan fazla birimden yüzlerce araştırmacıyı toplayarak, bu teknolojiye dair Ar-Ge çalışmalarına başladı. Bu sayede, sadece 5 yıl içinde ülkemizin alet ve ekipmanlarla veri toplama alanındaki seviyesi ile uluslararası seviye arasındaki fark 20 sene kısaltıldı."

Huang Danian'ın Changchun Jeoloji Üniversitesi'nin Hatıra Defteri'ne bıraktığı bir not, onun hayatını adadığı vazifeyi açıkça gözler önüne seriyor: "Çin ulusunu kalkındırmak en önemli görevimiz..."

Ancak Huang, bilimsel çalışmalarında gösterdiği hassasiyeti kendi sağlığına göstermedi. Hatta sağlık durumu kötüleştiğinde, bunu gizlemeye çalıştı.

Şöforü Liu Guoqiu'nun bir hatırasında da bu apaçık görülebiliyor:

"Bir gün hoca, evinin önünde beklerken aniden bayıldı. Yere düşmesini engelledim. Kucağımda ayıldığında ise çok yorgun olduğunu söyledi. Onu hastaneye götürmek istedim, ancak kesinlikle reddetti. 'Yarın Beijing'de çok önemli iki toplantıya katılmam lazım' dedi."

Huang Danian, bilimsel araştırmalarında durmadan zamanla yarıştı. Birçok kez şiddetli mide krampları yaşadı ve baygınlık geçirdi. Muayeneler sonucunda safra yolu kanserine yakalandığı ortaya çıktı. Hasta yatağındayken de çalışmayı bırakmadı. Jilin Üniversitesi yetkililerinden Ren Bo, Huang'ı hastanede ziyaret ettiği günü şöyle hatırlıyor:

"Son ameliyatından önceki gün hastaneye ziyarete gittik. Onu yatağında bulamayınca telefona sarıldık ve ofisinde olduğunu öğrendik. Hemen biz de ofise gittik. Ameliyat öncesi dinlenmesi gerektiğine onu ikna ettik. 'Birçok iş var, yarım bırakmamalıyım' diyordu. O gün bile geç saatlere dek çalışmıştı."

Ameliyatları atlattıktan sonra yeniden işinin başında olmayı, çalışmalarını tam gaz sürdürmeyi ümit ediyordu. Ama maalesef, kendisinin ve meslektaşlarının umduğu gibi olmadı, "teknoloji delisi" Huang, ofisine tekrar dönemedi.

Çinli jeofizikçi, 8 Ocak 2017'de 58 yaşındayken hayatını kaybetti. Huang Danian, kariyeri boyunca hız kesmeden devam ettirdiği çalışmalarıyla, kendisinden sonraki bilim adamlarına da yurtseverliğiyle örnek olmayı sürdürecek.