Çin ve ASEAN, Güney Çin Denizi'nde çerçeve anlaşmaya vardı

Toplantıda Güney Çin Denizi Eylem Kuralları'yla ilgili çerçeve taslağı onaylanarak, bir sonraki aşamada kuralların görüşülmesi için sağlam zemin hazırlandı.

Adı geçen Eylem Bildirisi, Çin ile ASEAN arasında Güney Çin Denizi'yle ilgili olarak imzalanan ilk siyasi belge.

Belgede iki tarafın iyi komşuluk, karşılıklı güven ve ortaklık ilişkisini güçlendirerek, Güney Çin Denizi bölgesinde barış ve istikrarı koruma arzusu teyit edildi, ayrıca iki tarafın müzakere yoluyla Güney Çin Denizi Eylem Kuralları'nı belirlemesi istendi.

Eylem Bildirisi'nin hayata geçirilmesi amacıyla, Çin ve ASEAN bir dizi çalışma yürüttü. Üst düzey yetkililer toplantısı, Çin ile ASEAN arasında bu çalışmaların yürütüldüğü bir platform oldu.

Güney Çin Denizi Eylem Bildirisi'nin hayata geçirilmesine ilişkin 14. üst düzey yetkililer toplantısı 18 Mayıs günü Çin'in Guiyang kentinde düzenlendi.

Toplantının ardında Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Liu Zhenmin ve ASEAN-Çin ilişkileri koordinatör ülkesi Singapur Dışişleri Bakanlığı Daimi Sekreteri Chee Wee Kiong ortak basın toplantısı düzenledi.

Çinli Bakan Yardımcısı, toplantıda teknik işbirliğiyle ilgili 3 komisyon kurulmasıyla ilgili belgenin kabul edildiğini, 2016-2018 çalışma planının yenilendiğini, daha önemlisi Güney Çin Denizi Eylem Kuralları çerçeve taslağının onaylandığını belirtti:

"Taslak, tüm tarafların çıkar ve hassasiyetlerine kapsamlı şekilde saygı gösteren çerçeve belgesi niteliğinde. Belge, önsöz, amaç, ilkeler, temel taahütler ve nihai maddeleri içeriyor. Ancak taslak somut kurallar değil, sadece ilgili öğeleri kapsıyor. Fakat çerçeve taslağının onaylanması aşamalı bir netice olarak sonraki aşamada eylem kurallarının görüşülmesi için zemin hazırladı. Tarafların fikir birlikleri sayesinde onaylanan bu taslak, Güney Çin Denizi bölgesinde iyiye giden genel eğilimi, Çin ile ASEAN ülkelerinin bölgedeki barış ve istikrarı ortaklaşa koruma arzusunu yansıtıyor. Önümüzdeki aşamada Çin, ASEAN'a üye 10 ülkeyle birlikte karşılıklı saygı ve müzakere yoluyla fikir birliği sağlama ilkesi temelinde görüşmeleri ilerletecek ve bir an önce kuralları tespit etmeye çalışacak."

Toplantıda taraflar, Güney Çin Denizi Eylem Bildirisi'nin kapsamlı şekilde hayata geçirilmesi üzerine fikir alışverişinde bulundu, olumlu sonuç elde edildi.

Singapur Dışişleri Bakanlığı Daimi Sekreteri Chee Wee Kiong basın toplantısında şu bilgileri verdi:

"Denizde acil olaya müdahale için diplomatların katılımıyla sıcak hat platformunun oluşturulması konusunda 18-24 Nisan günlerinde diplomatlar sıcak hattın deneme çalışması yürüttü, olumlu sonuç elde edildi. Böylece 24 saat sıcak hattın resmen hizmete girmesine yaklaştık. İki tarafın savunma birimlerinden yetkililer de Güney Çin Denizi'nde rastlantısal karşılaşma kuralının hayata geçirilmesine dair ortak bildiriyi görüşmekteler. Bütün bu çalışmalar, Güney Çin Denizi Eylem Bildirisi'nin taraf ülkeleri arasında karşılıklı güvenin oluşturulmasına, yanlış algılama ve kazanın önlenmesine yararlı olacaktır."

Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Liu Zhenmin, tüm tarafların barışçı müzakereyle karşılıklı siyasi güveni artırmaları, işbirliğini geliştirip Güney Çin Denizi'nde barış ve istikrarı birlikte korumaları çağrısında bulundu.

"Barış, dostluk ve işbirliği denizi olmalı"

Liu, Çin ve ASEAN ülkelerinin ilgili anlaşmazlığı kendi güçlerine dayanarak çözmeleri ve ortak çıkarları korumaları gerektiğine dikkat çekti. Liu, Güney Çin Denizi'nin barış, dostluk ve işbirliği denizine dönüşmesi arzusunu dile getirdi.

Liu Zhenmin, Çin ile Filipinler arasında Güney Çin Denizi sorunuyla ilgili ikili müzakere mekanizmasının ilkinin düzenleneceğine ilişkin olarak verdiği bilgide, müzakerenin kalıcı bir mekanizma olarak yılda iki kez gerçekleştirileceğini, toplantıda her iki ülkeyi ilgilendiren petrol ve doğal gaz çıkarma işbirliği dahil tüm deniz konularının ele alınacağını açıkladı:

"Müzakerede iki ülkeyi ilgilendiren tüm deniz konuları ele alınacak, denizde işbirliğinin güçlendirilmesi de müzakere gündeminde yer alacak. Petrol ve doğalgaz kaynaklarıyla ilgili olarak Çin, iki ülke arasındaki anlaşmazlık için çözüme ulaşılmadan önce ortak çıkarma çalışması yapılabileceğini savunuyor. Enerji işbirliği, iki tarafın da yararına olacak. Belki fark ettiniz, Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte Beijing'de Kuşak ve Yol Uluslararası İşbirliği Forumu'na katıldığı sırada, Çin Cumhurbaşkanı Xi'yle birlikte enerji işbirliğini de kapsayan bir dizi anlaşmanın imzalanmasına tanıklık etti."

Çin ile Filipinler arasında Güney Çin Denizi sorunuyla ilgili ikili müzakere mekanizmasının ilki bugün Guiyang'da düzenlenecek.